بررسی و مقایسه رفتار اطلاع یابی معلمان پژوهنده و غیر پژوهنده در نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شیراز در سال تحصیلی 87-88
دکتر سید احمد هاشمی
دکتر حسین فیاض بخش
حبیب نکویی
ابوذر همتی
چكيدهپژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه رفتار اطلاع‌يابي معلمان پژوهنده و غیر پژوهنده در نواحی چهار گانه ی آموزش و پرورش شهر شیراز انجام گرفت. اين تحقيق از نوع تحقيقات توصيفي- كاربردي به شيوه پس رويدادي است و جامعه آماري آن شامل كليه معلمان شاغل در نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شيراز در سال تحصیلی 87-88 است. با مراجعه سازمان آموزش و پرورش فارس، تعداد معلمان شاغل در نواحی مذکور، 14284 نفر اعلام گردید که تعداد 65 نفر از آنها بعنوان معلم پژوهنده معرفی شدند. جهت انجام نمونه گیری، از فرمول كوكران استفاده شد که بر اساس آن، حجم نمونه برای معلمان پژوهنده و غیرپژوهنده به ترتیب 45 و 375 نفر بدست آمد. ابزار تحقیق، یک پرسشنامه ی محقق ساخته می باشد که جهت گرد آوري اطلاعات از آن استفاده شد. در این تحقیق به دنبال بررسی میزان استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات، ميزان علاقه به استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات، ميزان استفاده از سخت افزارها و نرم افزارها، نوع اطلاعات مورد نياز، منابع اطلاعاتي مورد نياز، نحوه دستيابي به اطلاعات مورد نياز، ميزان آگاهي از مجاري مختلف کسب اطلاعات، مسائل و مشكلات موجود در ارتباطات و دسترسي به اطلاعات و نیز روشهاي جستجوي اطلاعات در بين معلمان پژوهنده و معلمان غير پژوهنده می باشیم. با توجه به ماهيت و اهداف تحقيق به منظور تجزيه و تحليل داده‌هاي تحقيق براي نشان دادن بهتر داده از آمار توصيفي، براي آزمون فرضيات از امار استنباطي استفاده شده است . نتايج تحقيق نشان مي دهد رفتار اطلاع يابي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده متفاوت است .
کلید واژه : معلمان پژوهنده ، معلمان غیر پژوهنده، اطلاع یابی، آموزش و پرورش
مقدمهجهان امروز در آستانه انقلاب اجتماعي نويني به نام انقلاب اطلاعاتي قرار دارد كه همانند انقلاب صنعتي داراي اهميت بوده است و جهان را دگرگون ساخته است. انقلاب اطلاعات، تمامي جنبه‌هاي اجتماعي را تحت تأثير قرار داده است و بيش از همه بر نظام آموزشي به علت ماهيت آن، تأثير گذاشته است (مهرمحمدي، 1376).
اينك بسياري از كشورها درك فناوري اطلاعات و ارتباطات و تسلط بر مهارت و مفاهيم آن را در كنار خواندن، نوشتن و حساب كردن به عنوان بخشي از هسته مركزي آموزش و پرورش مورد توجه قرار داده‌اند (يونسكو ،2002 ).
امروزه فناوري اطلاعات و ارتباطات بعنوان يكي از فناوري هاي نوين بشري نه تنها خود دستخوش تغييرات ژرفي شده است بلكه به سرعت در حال تأثير گذاري بر الگوهاي زندگي انسان است. از جملۀ این تأثیر گذاری ها را می توان در عرصۀ آموزش و پرورش مشاهده نمود.
ورود فناوري اطلاعات و ارتباطات، در تعریف سواد تغییر ايجاد كرده است. جان دانيل، معاون مدير كل يونسكو درامور آموزش و پرورش در مقدمه اي بر كتاب فناوري اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش (كارشناسان يونسكو 2002) مي نويسد: «فناوري اطلاعات و ارتباطات در طي زمان كوتاهي به يكي از اجزاء اساسي تشكيل دهنده جامعه مدرن تبديل شده است. اينك بسياري از كشورها به موازات خواندن، نوشتن و حساب كردن، درك فناوري اطلاعات و ارتباطات و تسلط بر مهارت ها و مفاهيم پاية فناوري اطلاعات و ارتباطات را به عنوان بخشي از هسته مركزي آموزش و پرورش مورد توجه قرار داده اند» .
بطور كلي فناوري اطلاعات و ارتباطات تأثيرات همه جانبه اي در آموزش و پرورش داشته است. به اعتقاد گاريسون و آندرسن (2003) استفاده از فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات براي دستيابي به هدفهاي يادگيري با كيفيت براي همه اجتناب ناپذير شده است. اين فناوري‌ها همه اشكال تعليم و تربيت و يادگيري را تغيير داده و نمي تواند به وسيله كساني كه مجدانه به ارتقاء تدريس و يادگيري متعهدند مورد غفلت قرار گيرد.
برنامه معلم پژوهنده يكي از برنامه‌هاي نوآورانه‌اي است كه براي اولين بار در سال 1375 در سطح كشور انجام كشور (مهر محمدي، 1376). هدف اساسي اين طرح، انتقال اين پيام به معلمان يعني كارگزاران اصلي صحنه تعليم و تربيت است كه با تكاليف و مسئوليتهاي خطير و حرفه‌اي خود مواجه‌اي پژوهشگرانه داشته باشند، و حتي به يافته‌هاي پژوهشي حاصل از پژوهشها دانشگاهي به عنوان منبع انحصاري دانش و معرفت نگرند با برخورد پژوهشگرانه و نوآورانه معلم با مسائل و موقعيتهاي خاص آموزشي و تربيتي، يا پژوهش در حين عمل است كه شاهد ايجاد يك منبع معرفتي مكمل خواهيم بود و تحول و نوآوري را در نظام آموزش و پرورش و در بنيادي ترين سطح آن يعني كلاس درس جاري خواهيم ساخت (سودبخش و نيك كار، 1384)
از آنجا كه پژوهش يك حركت نو و اساسي در نظام آموزش و پرورش است، بايد براي رشد و شكوفايي آن درصد تقويت هر چه بيشتر بستر يا خاستگاه آن برآمد. شكي نيست كه مهمترين و اساسي ترين ركن نظام پژوهشي را نيروي انساني پژوهشگري كه از توانايي‌ها و قابليتها و مهارتهاي لازم پژوهشي برخوردار باشد، تشكيل مي‌دهد. در آموزش و پرورش نياز دوره‌هاي اقدام پژوهشي براي معلمان به وجود آمد، چرا كه پژوهش به عنوان يك فعاليت درون زا زماني ميسر خواهد بود كه امر پژوهش به پژوهشگراني برخاسته از آموزش و پرورش محول گردد و دست يابي به اطلاعات نياز اساسي پژوهش است از اين رو آموزش دانش‌هاي مربوط به فناوري اطلاعاتي و ارتباطي به معلمان پژوهنده به عنوان يكي از اهداف اساسي در آموزش و ارتقاء نيروي انساني در نظامهاي تربيت معلم سراسر جهان مطرح است.
نياز اطلاعاتي پژوهشگران آموزشي از يك طرف و آشنايي آنها بر استفاده از فناوري اطلاعات از سوي ديگر از لزومات اقدام پژوهشي مي‌باشد. در اين تحقيق پژوهشگر به دنبال پاسخ به اين سوال است كه آموزشهاي اقدام پژوهشي بر استفاده معلمان از فناوري اطلاعات و ارتباطات و نيازهاي اطلاع يابي آنان موثر بوده است؟
بيان مسألهدر عصر اطلاعات كه نقش حساس و جايگاه رفيع تحقيق به منظور دستيابي به واقعيت بر كسي پوشيده نيست ديدگاه دانش پژوهانه در يك معلم سبب مي‌شود كه فعاليتهاي آموزشي وي نيز دانش پژوهانه باشد .اقدام پژوهي کاربرد مستقيمي براي کلاس درس دارد .به يک معنا ،اقدام پژوهي شکلي از آزمايش تجربي استقرايي با استفاده از کوشش و خطاي منظم است(رستا 2002), و همين امر سبب نوآوري و بهسازي در واحد آموزشي مي‌گردد.
از اين روست كه در سالهاي اخير وزارت آموزش و پرورش هزينه زيادي را صرف تقويت امور پژوهش و به دنبال آن تربيت نيروي انساني پژوهشگر نموده است.
در سالهاي اخير با توجه به صرف هزينه‌هاي زيادي كه در امر پژوهش توسط وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته بررسي ميزان استفاده معلمان پژوهنده از منابع اطلاعاتي و تأثير آموزشها بر رفتار اطلاع يابي معلمان مي‌تواند متوليان اطلاع رساني را در يافتن راهكارهاي مناسب توزيع اطلاعات و همچنين تمركز هزينه‌ها در مجراي درست ياري دهد.
تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهد ميان پژوهشكده‌هاي آموزش و پرورش و معلمان پژوهشگردر استانهاي مختلف مبادله اطلاعاتي وجود ندارد و اگر ارتباط اندك و پراكنده‌اي هم به وجود آمده بسيار كمرنگ و ضعيف بوده است، استانها از عملكرد يكديگر، كارهاي پژوهشي در دست اجرا و يافته‌هاي پژوهشي بي اطلاع هستند به همين دليل گاه به صورت همزمان يك موضوع در چند استان مورد بررسي قرار مي‌گيرد و در پيشينه تحقيق هيچ اشاره‌اي به آن نمي‌شود شناخت راههاي مبادله اطلاعاتي يك ضرورت است كه بايد مورد توجه قرار گيرد در واقع معلمين پژوهنده با استفادهاز فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌توانند به تبادل اطلاعات دست يابند و از آنجا كه محقق دبيرآموزش و پرورش در شيراز است و در اين استان آموزش و پرورش جهت كيفيت بخشي به امور آموزشي و تربيتي دوره‌هاي اقدام پژوهي را از يك سو و دوره‌هاي آموزشي فناوري اطلاعات و ارتباطات را از سوي ديگر طرح ريزي و اجرا نموده و با توجه به صرف زمان و هزينه‌هاي زياد در اين راستا،محقق را بر آن داشت تا تحقيق در اين زمينه انجام دهد و اينكه آيا در اين خصوص آموزش و پرورش به بهره وري مطلوبي دست يافته است؟ اين تحقيق به دنبال اين مهم است كه تا چه اندازه معلمان پژوهنده با منابع فناوري اطلاعات آشنايي داشته و تا چه اندازه از آنها استفاده مي‌كنند؟ و در واقع رفتار اطلاع يابي معلمان پژوهنده با ديگر معلمان متفاوت است يا خير؟
ضرورت و اهميت تحقيقمعلم بعنوان یکی از مهم ترین عوامل آموزش و پرورش نیز تحت تأثیر شرایط جدید قرار می گیرد. در این شرایط وظایف جدیدی برای معلم تعریف می شود و از معلم انتظار می رود دانش آموز را برای ایفای نقش در عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات آماده نماید. تحت تأثير فناوري اطلاعات و ارتباطات بعضي از صاحب نظران سخن از نقش جديد معلم به ميان آورده اند. عطاران (1381) به نقل از ليچ و مون ذكرمي كند كه فناوري اطلاعات و ارتباطات عوامل مؤثر بر آموزش و پرورش را تحت تأثير قرار مي دهد و تأثيرات آن متضمن خلق مجدد هويت حرفة معلمي است. بدين ترتيب تربيت معلم و آموزش ضمن خدمت معلمان در مواجهه با تغييراتي كه لازمه آموزش در عصر اطلاعات است دچار چالش مي شود.
با ظهور فناوري‌هاي جديد حرفه ي تدريس از تأكيد بر معلم محوري و آموزش مبتني بر سخنراني به فراگيرنده محوري و محيط هاي يادگيري تعاملي متحول شده است. طراحي و اجراي موفقيت آميز برنامه‌هاي تربيت معلم كليدي براي اصلاحات اساسي آموزشی است (رستا 2002). اين تحول را نبايد به منزله ي آن دانست كه معلم در فضاي جديد ديگر هيچ نقشي ندارد، بلكه نقش معلم از ناقل دانش به خالق محيط يادگيري متحول مي شود (عطاران 1381).
جامعة بين المللي فناوري در تعليم و تربيت (کلی 2002) اين نكته را مورد تأكيد قرار مي دهد كه معلمان كلاس امروز بايد براي فراهم نمودن فرصت هاي يادگيري فناوري محور براي دانش آموزان آماده باشند. درحقيقت فرد اصلي در كمك به فراگيرندگان براي دسترسي به قابليت هاي فناوري، معلم كلاس مي باشد. آمادگي براي كاربرد فناوري و دانستن اينكه فناوري چگونه مي تواند يادگيري دانش آموزان را مورد حمايت قراردهد، بايد جزء مهارت هاي اساسي معلمان گردد.
معلمان بازيگران اصلي جهت ورود و تعامل موفقيت¬آميز فناوري به نظام آموزش مي¬باشند همانطور كه هر معلمي روش خودش را در استفاده از تخته¬سياه يا هر ابزار ديگري در تدريس دارد. چگونگي استفاده از فناوري در آموزش و چگونگي تلفيق فناوري در تدريس بستگي زیادی به تجربه و نگرش معلمان دارد(يلدريم 2000).
لوكارد و آبرامز (2001) گزارش مي كنند بعضي از مربيان دربرابر رايانه به مقاومت مي پردازند در حاليكه بسياري متعهد به آن شده اند. سؤال اين نيست كه آيا رايانه را مورد استفاده قرار دهيم، بلكه اين است كه بهترين راه استفاده و كاربرد آن چگونه است. بسياري از معلمان هنوز در شرايطي قرار دارند كه رايانه به آنها تحميل شده در حاليكه در خصوص يادگيري چگونگي استفاده از آن مساعدتي نشده يا بسيار اندك بوده است.
پس از اجراي آموزشهاي اقدام پژوهشي براي معلمان پژوهنده، انتظار مي‌رود آنها بتوانند با استفاده از بكارگيري فناوري اطلاعات و گسترش رفتار اطلاع يابي آنان، تحقيقات قوي تري انجام دهند و با استفاده از فنون جديد در هزينه، زمان و نيروي انساني صرفه جويي نمايند.
در واقع آمار و ارقام دقيقي در دست نيست كه تا چه اندازه معلمان پژوهنده از فناوري اطلاعات استفاده مي‌كند و رفتار اطلاع يابي آنان با ديگر معلمان متفاوت است يا خير، ضرورت انجام پژوهشي به منظور بررسي تأثير آموزشهاي اقدام پژوهشي در ميزان استفاده معلمان و پژوهنده از فناوري اطلاعات و رفتار اطلاع يابي آنان، براي پژوهشگر مورد توجه قرار گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش براي برگزاري موفقيت آميز در دوره‌هاي بعدي در اختيار مسئولان قرار مي‌گيرد تا دوره‌هاي آينده با راهبردهاي مناسب منجر به پيشبرد اهداف آموزشهاي اقدام پژوهي شود. عدم آشنايي با اين مهم علاوه بر صرف هزينه‌هاي مالي مضاعف و دوباره كاريها، زمان زيادي را به خود اختصاص مي‌دهد به گونه‌اي كه جبران فرصتهاي از دست رفته غير ممكن خواهد شد.
تأثيرات گسترده ي فناوري اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش ايجاب مي نمايد كه معلمان بعنوان كليدي ترين عناصر، براي ايفاي نقش در شرايط جديد آماده شوند. بهره گيري درست از فناوري اطلاعات و ارتباطات توسط معلمان مستلزم آن است كه آنها در مسير آموزشي كه مي بينند، تجربيات خوبي از تلفيق فناوري اطلاعات و ارتباطات در برنامه هاي آموزشي خود داشته باشند. و با توجه به اينكه معلمان پژوهنده در آموزشهاي اقدام پژوهي شركت كرده اند انتظار مي رود رفتار اطلاع يابي آنها با ديگر معلمان متفاوت باشد و بتوانند از مجراهاي مختلف براي انجام پژوهشهاي خود اطلاع كسب نمايند .
فرضيات تحقيق1- استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
2- ميزان علاقه به استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
3- ميزان استفاده از سخت افزارها و نرم افزارها در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
4- نوع اطلاعات مورد نياز معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
5- بين منابع اطلاعاتي مورد نياز معلمان پژوهنده و ديگر معلمان تفاوت وجود دارد.
6- بين نحوه دستيابي معلمان پژوهنده به اطلاعات مورد نياز ديگر معلمان تفاوت وجود دارد.
7- ميزان آگاهي از مجراهاي مختلف تحصيل اطلاعات (كتابخانه‌ها، مراكز اطلاعاتي، سايتها و...) در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
8- مسائل و مشكلات موجود در دسترسي به اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
9- روشهاي جستجوي اطلاعات بين معلمان پژوهنده و معلمان غير پژوهنده متفاوت است.
روش تحقيقوقتی از روش پژوهش علمی در حیطه ویژه‌ای از دانش بشری سخن به میان میآید ، ذهن هر پژوهنده‌ای در آغاز متوجه اندیشیدن به شیوه علمی میشود. از لحاظ فلسفی مقصود از روش مجموعه ابزارها و تدابیری است که وصول به هدف نهایی و مطلوب را آسان می‌سازد، و مقصود از روش علمی همه راهها و شیوه هایی است که محقق را از خطر محفوظ بدارد، و رسیدن به حقیقت را برای وی امکان‌پذیر سازد.
در انجام تحقیق باید این نکته را به خاطر داشت که محقق آن چه از تحقیق و بررسی خود یافته است تا حد زیادی بستگی به نوع کاوش و تحقیق او برای دست یافتن به آن دارد. بنابراین انتخاب و بیان روش تحقیق در انجام هر پژوهش لازم و ضرروی میباشد.نظر به این که پژوهش به منظور کشف داده‌ها و یا اطلاعاتی است که از طریق آنها میتوان روابط بین متغیرها را مورد بحث قرار داد و از طرفی محقق هیچگونه دخالتی در مورد آنچه که هست نموده و با جمع‌‌آوری اطلاعات به کشف عقاید، ارداکات و ترجیحات پرداخت است. لذا از نوع توصیفی است و از حیث هدف کاربردی است (سرمد و دیگران ، 1380: صفحه 77ـ83).
با توجه به ماهيت و اهداف تحقيق اين تحقيق از نوع تحقيقات توصيفي- كاربردي به شيوه پس رويدادي است به اين صورت كه دو گروه معلمان انتخاب مي‌شوند گروهي كه آموزشهاي اقدام پژوهي ديده‌اند و پژوهش انجام داده‌اند (معلمان پژوهنده) كه به عنوان گروه مطالعه؛ و يك گروه معلماني كه در طرح آموزشهاي اقدام پژوهي شركت نكرده‌اند و اقدامات پژوهشي انجام نمي‌دهند به عنوان گروه مقايسه انتخاب شده‌اند. آموزشهايي از قبل صورت گرفته پس از اين حيث پس رويدادي (مقايسه اي) است.
جامعه آماريجامعه آماري اين تحقيق شامل كليه معلمان مشغول به كار در نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شيراز در سال تحصیلی 87-88 است که با مراجعه سازمان آموزش و پرورش فارس کلیه معلمان شاغل در نواحی مذکور 14284 نفر مشخص گردیدند (تذکر : آمار بر اساس سال 88-87 اعلام شده است و شامل کسانی که در سمتهای آموزش و پرورش می¬باشند به جز کادر اداری، دفتری و خدماتی در آمار جامعه آماری خود داری شده است) که با مراجعه به کارشناسی تحقیقات سازمان آموزش و پرورش تعداد معلمان پژوهنده در سال جاری 65 نفر اعلام نموده است.
جدول1 : آمار معلمان پژوهنده و غير پژوهنده (سال 88-87)
نمونه آمارياز آنجا كه جوامع آماري از حجم و وسعت جغرافيايي زيادي برخوردارند و محققان نمي‌توانند به تمام آنها مراجعه كنند، بنابراين ناگزير به انتخاب جمعي از آنها بعنوان نمونه و تعميم نتايج آن به جامعه مورد مطالعه هستند، بنابراين محقق راه نمونه‌گيري را انتخاب مي‌كند.
لذا محقق براي گردآوري داده‌ها جهت تصميم گيري، اقدام به نمونه گيري(از نوع تصادفي ساده) کرده است و سپس نتايج حاصله را با سطح اطمينان 95 درصد به جامعه تعميم داده است.
تعيين حجم نمونه يكي از اساسي‌ترين و مشكل‌ترين گامهاي هر تحقيق ميداني بوده و دقت در تعيين حجم نمونه متضمن صحت تعميم و نتيجه‌گيري مي‌باشد.
جهت نمونه در اين تحقيق براي معلمان غيرپژوهنده از فرمول نمونه¬گيري كوكران استفاده مي¬شود. پس از محاسبات آماري فرمول نمونه¬گيري براي دو جامعه مورد نظر یعنی معلمان پژوهنده و غيرپژوهنده، حجم نمونه با دقت بر آورد با خطاي 05/0 به ترتیب 45 نفر و 375 نفر در نظر گرفته شده است.
ابزار گردآوري اطلاعات با استفاده از تجربیات محقق و منابع معتبر پرسشنامه‌ای با مقیاس لیکرت با پنج گزینه تنظیم گردید و مورد استفاده واقع شد. سئوالات پژوهش نیز از نوع سئوالهای بسته بوده است.
براي انجام پژوهش، اطلاعات مورد نياز از طريق توزيع پرسشنامه و به صورت حضوري گردآوري شده است. پرسشنامه محقق ساخته شامل 16 سوال بسته، است كه انگيزه ، هدف جستجوي اطلاعات، نحوه دست يابي به اطلاعات، مشكلات موجود در عدم دسترسي آسان به اطلاعات ، آگاهي از كانالهاي مختلف تحصيل اطلاعات، نوع اطلاعات مورد نياز، محل تأمين اطلاعات و نوع منابع اطلاعاتي از مقوله‌هاي رفتار اطلاع يابي و ميزان دسترسي معلمان به سخت افزارها و نرم افزارها و ميزان استفاده و علاقه آنان و كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در فعاليتهاي پژوهشي و اثربخشي دوره‌هاي آموزشي از مقوله‌هاي كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات است.
جهت سنجش روايي ابزار اندازه گيري از روايي محتوايي استفاده شده است. به اين ترتيب كه پس از طرح پرسشنامه، روايي آن به نظر 3 تن از اساتيد متخصص مربوطه و استاد راهنما و مشاور تحقيق كه خود صاحب نظر در اين امر هستند رسيد . هدف از اين كار حذف يا تغيير و تبديل كلمات، عبارات يا سوالاتي بود كه از روايي لازم برخوردار نبودند و يا اضافه نمودن سوالات لازم به پرسشنامه بوده است ؛پس از تاييد پرسشنامه توسط اساتيد مذكور پرسشنامه به صورت آزمايشي اجرا شده و مورد پايايي سنجي قرار گرفته است.
به منظور بررسي ميزان پايايي ابزار اندازه گيري از روش باز آزمايي و آلفاي كرونباخ استفاده شده است . به اين صورت كه ابتدا پرسشنامه‌ها به صورت آزمايشي بر روي يك نمونه 40 نفري از جامعه مورد نظر به اجرا درآمده. سپس از طريق نرم افزار SPSS ضريب پايايي (آلفاي كرونباخ) 87/0 براي سوالات نشان داده شد كه پايايي مورد قبولي است. سپس بعد از دو هفته مجدداً پرسشنامه ها در همان گروه اجرا شده و به روش باز آزمايي پايايي سنجي شده و مورد تاييد قرار گرفت.
روش تجزيه و تحليل دادههابه منظور تجزيه و تحليل داده‌هاي تحقيق، از آمار توصيفي در تهیه¬ی جداول، رسم نمودارها، محاسبه¬ی شاخصهای مرکزی (نما، ميانه و ميانگين)، محاسبه¬ی شاخصهای پراکندگی (انحراف معيار، دامنه تغييرات و واريانس) استفاده شده است. همچنین براي آزمون فرضيات تحقيق در قسمت مقايسه بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده، از آزمونِ t براي مقايسه ميانگينهاي دو گروهِ مستقل استفاده شده است. همچنين جهت مقايسه فاكتورهاي مختلفِ استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات و فاكتورهاي مختلف شناسايي رفتار اطلاع¬يابي معلمان، از تحليل واريانس دو¬عاملی استفاده شده است. لازم به ذكر است جهت سهولت و دقت در تجزيه و تحليل يافته‌ها از نرم افزار آماري علوم اجتماعي SPSS 15 استفاده شده است.
نتايج تحقيقفرضيه اول : استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
با بکارگیری آزمون t برای دو گروه مستقل معلمان، نتایج زیر بدست آمد:
جدول2 : نتایج آزمون t برای فرضیه اول
از آنجا که مقدار معناداریِ بدست آمده از 05/0 کوچکتر است، آزمون معنادار بوده و فرض صفر آماری (یعنی فرضِ یکسان بودن میانگینها) رد مي‌شود. به عبارت دیگر، بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده در استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات تفاوت معناداري مشاهده مي‌شود. با توجه به ميانگين رتبه‌هاي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده، مشاهده شد که معلمان غير پژوهنده داراي ميانگين کوچکتری می¬باشند که بنابراین نسبت به معلمان پژوهنده، استفاده¬ی كمتري از فناوري اطلاعات و ارتباطات می¬کنند.
يكي از اركان اساسي در امر پژوهش استفاده از تكنيك ها و امكانات موجود است به طوري كه جان دانيل، معاون مدير كل يونسكو درامور آموزش و پرورش در مقدمه اي بر كتاب فناوري اطلاعات و ارتباطات (2002) مي نويسد: «فناوري اطلاعات و ارتباطات در طي زمان كوتاهي به يكي از اجزاء اساسي تشكيل دهنده جامعه مدرن تبديل شده است. اينك بسياري از كشورها به موازات خواندن، نوشتن و حساب كردن، درك فناوري اطلاعات و ارتباطات و تسلط بر مهارت ها و مفاهيم پاية فناوري اطلاعات و ارتباطات را به عنوان بخشي از هسته مركزي آموزش و پرورش مورد توجه قرار داده اند» . در اين زمينه گاريسون و آندرسن (2003) معتفدند استفاده از فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات براي دستيابي به هدفهاي يادگيري با كيفيت براي همه اجتناب ناپذير شده است در نتيجه با توجه به نتايج بدست آمده چنين استنباط مي شود كه جهان امروز در آستانه انقلاب اجتماعي نويني به نام انقلاب اطلاعاتي قرار دارد كه همانند انقلاب صنعتي داراي اهميت بوده است يك پژوهشگر نيز در عصر حاضر در صورتي مي تواند در امر پژوهش ترقي نمايد كه از تكنيك هاي جديد علم در دنيا استفاده نمايد .
فرضيه دوم : ميزان علاقه به استفاده از فناوري اطلاعات در بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده متفاوت است.
با بکارگیری آزمون t برای دو گروه مستقل معلمان، نتایج زیر بدست آمد:
جدول 3 : نتایج آزمون t برای فرضیه دوم
از آنجا که مقدار معناداریِ بدست آمده از 05/0 کوچکتر است، آزمون معنادار بوده و فرض صفر آماری (یعنی فرضِ یکسان بودن میانگینها) رد مي‌شود. به عبارت دیگر، بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده در ميزان علاقه به استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات تفاوت معناداري مشاهده مي‌شود. با توجه به ميانگين رتبه‌هاي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده، مشاهده شد که معلمان غير پژوهنده داراي ميانگين کوچکتری می¬باشند که بنابراین نسبت به معلمان پژوهنده، استفاده¬ی كمتري از فناوري اطلاعات و ارتباطات می¬کنند.
طبق گزارش دوروتي ويليامز (1998) دربارة مهارتهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات و نيازهاي علمي معلمان اسكاتلند، پژوهشي در راستاي نگرش هاي معلمان نسبت به فناوري اطلاعات و ارتباطات انجام گرفته است. با وجود علاقه مندي اكثريت معلمان (92% معلمان ابتدايي و 92% معلمان متوسطه) به توسعه ي مهارت ها و دانش فناوري اطلاعات و ارتباطات، بسياري از معلمان غير رايانه احساس عدم موفقيت دربارة پيشرفت دارند.
تلاشهاي معلمان براي تلفيق فناوري در فرايند تدريس و يادگيري، اغلب بوسيلة موانع بيروني و دروني محدود مي‌شود. موانع بيروني شامل فقدان دسترسي به فناوري، فقدان زمان براي برنامه ريزي و حمايت هاي ناكافي است و موانع دروني شامل باورهاي فعلي معلمان نسبت به محتوي و آموزش موضوع درسي‌شان، باورها دربارة رايانه و بي‌ميلي نسبت به تغييرات است (ارتمر 1999 به نقل از اورهان 2004).
پورنل (2002) در رساله دكتري خود با عنوان تغيير نقش معلمان در تلفيق فناوري اطلاعات و ارتباطات در برنامه ي درسي به اين موضوع اشاره كرده است كه چه چيزي معلمان را تشويق و حمايت مي‌كند تا به طور موفقيت آميزي فناوري اطلاعات و ارتباطات را در برنامه‌هاي درسي تلفيق كنند. در اين مطالعه عناصر كليدي موثر براي اين اقدام شامل نقش مديريت، نقش معلمان، تجهيزات براي كمكهاي فني و تخصيص زمان در رشد حرفه‌اي مورد توجه محقق قرار گرفته است و نتايج تحقيق در بردارنده مجموعه اي از پيشنهادات براي گروه علوم تربیتی، مسؤولان، گردانندگان فناوري اطلاعات و ارتباطات و معلمان است تا آنها را در تلفيق فناوري اطلاعات و ارتباطات در برنامه ي درسي ياري دهد.
فرضيه سوم : ميزان آگاهي از مجراهاي مختلف تحصيل اطلاعات (كتابخانه‌ها و مراكز اطلاعاتي، سايتها و ...) در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است در اين فرضيه كتابخانه مدرسه، كتابخانه آموزش و پرورش، كتابخانه‌هاي دانشگاه، كتابخانه‌هاي ملي و عمومي، مراكز اطلاع رساني و اينترنت به عنوان فاكتورهاي درون گروهي وگروهها ( معلمان پژوهنده و غير پژوهنده) در نظر گرفته شد.
جدول4 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه سوم
نتايج نشان داد F مشاهده شده (89/2=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتور هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار شد و فرض صفر رد مي‌شود به اين صورت كه در ميزان آگاهي از مجراهاي مختلف تحصيل اطلاعات بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده تفاوت وجود دارد و ميزان آگاهي معلمان پژوهنده از غير پژوهنده در كتابخانه ها (كتابخانه آموزش و پرورش، كتابخانه عمومي و ملي و سپس كتابخانه مدرسه) بيشتر است؛ اما در ساير موارد معلمان غير پژوهنده ميزان آگاهي خود را بالا گزارش داده اند و معلمان پژوهنده ميزان آگاهي هاي خود را پايين تر ارزيابي نموده اند همچنين ميزان آگاهي از كتابخانه دانشگاه ها در بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده به نسبت ساير مجراها كمتر گزارش شد و شايد اين مسئله را اينگونه مي توان استنباط كرد كه دانشگاهها نسبت به ساير افراد به جز دانشجويان و اساتيد سرويس دهي ضعيفي در استفاده از كتابخانه هاي خود دارند در نتيجه معلمين از ساير كتابخانه ها و مجراهاي اطلاعاتي بيشتر استفاده مي كنند .
شکل شماره 1:
از جمله پژوهش هاي هم سو مي توان به پژوهش حيدري (1377) اشاره كرد در اين پژوهش نشان داده شد مجموعه کتابخانه شخصي بيش از ساير کتابخانه ها مورد استفاده است.وبهره گيري از فن آوري هاي نوين اطلاع رساني کم است .
فرضيه چهارم : نوع اطلاعات مورد نياز معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است.
جدول 5 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه چهارم
در اين فرضيه منظور از نوع اطلاعات مورد نياز معلمان پژوهنده و ديگر معلمان شامل اطلاعات علمي – اطلاعات ادبي – هنري، اطلاعات فني و تحقيقات پيشين است.
شکل شماره 2:
نتايج نشان داد F مشاهده شده (38/2=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتر هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار است و فرض صفر رد مي شود به اين صورت كه معلمان پژوهنده و غير پژوهنده در نوع اطلاعات مورد نيازشان با يكديگر تفاوت دارند به طوري كه معلمان غير پژوهنده نسبت به پژوهنده نياز بيشتري به اطلاعات علمي، ادبي – هنري و تحقيقات پيشين دارند و در زمينه اطلاعات فني نياز پژوهنده‌ها نسبت به غير پژوهنده‌ها بيشتر است.
با توجه به نتايج بدست آمده از این فرضيه چنين استنباط مي شود كه معلمان غير پژوهنده براي آموزش به دانش آموزان بيشتر نياز به اطلاعات فني و تخصصي دارند تا اطلاعات تحقيقاتي و افراد پژوهنده به دليل آگاه بودن از اطلاعات به روز در دنيا بيشتر به دنبال پژوهشها و تحقيقات پيشين و جديد مي باشند زيرا از تحقيقات پيشين مي توانند از يك جهت به عنوان الگو ي كار خود و از جهت ديگر براي تحكيم نتايج خود استفاده نمايند در نتيجه بيشتر به دنبال كارها و پژوهشها ي انجام شده يا در دست اجرا مي باشند تا اطلاعات فني و تخصصي.
فرضيه پنجم : بين منابع اطلاعاتي مورد نياز معلمان پژوهنده و غير پژوهنده تفاوت وجود دارد.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است.
جدول 6 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه پنجم
شکل شماره 3:
در اين فرضيه منظور از منابع اطلاعاتي شامل منابع علمي و غير رسمي است منابع رسمي و منابع غير رسمي نتايج نشان داد F مشاهده شده (081/0=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتور هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار نيست و فرض صفر رد نمي شود به اين صورت كه بين منابع اطلاعاتي(رسمي و غير رسمي) مورد نياز معلمان پژوهنده و غير پژوهنده تفاوت وجود ندارد نتايج ميانگين ها نيز نشان داد منابع رسمي و غير رسمي تا حدود در معلمان پژوهنده نسبت به غير پژوهنده بالاتر است اما تفاوتها از نظر آماري معنادار نيست .براي تبيين اين فرضيه مي توان از نظريه راسلي استفاده كرد ، راسلي عواملي از قبيل ميزان در دسترس بودن منابع اطلاعاتي؛ موارد استفاده از اطلاعات؛ زمينه، انگيزه، سوگيري، حرفه‌اي و ديگر خصوصيات كاربر؛ سيستم‌هاي اجتماعي، سياسي و اقتصادي و پيرامون كاربر و پيامدهاي استفاده از اطلاعات را از عوامل موثر بر نياز هاي اطلاعاتي مطرح كرد.
همچنين رانكر (2005) معتقد است از مهم ترين عوامل موثر بر رفتار اطلاع يابي فعاليتهاي روزمره و دسترس پذيري اطلاعات مي‌باشند.
قمصري ( 1378) تحقيقي را تحت عنوان بررسي رفتارهاي اطلاع يابي اعضاء هيات علمي سازمان پژوهش هاي علمي وصنعتي ايران وچگونگي تاثير اينتر نت بر آن انجام داد . پژوهشگران از دو روش رسمي وغيررسمي براي جستجوي اطلاعات استفاده مي کنند . در ميان منابع رسمي نشريات اداري وکتاب ودر ميان منابع غير رسمي ارتباط با پژوهشگران وحضور در گردهمايها از اهميت بيشتري برخودار است .بيچلر و وارد ( 1989) در پژوهشي به مطالعه ي رفتار اطلاع يابي زمين شناسان پرداخته است نتايج حاکي از آن بوده است که مهمترين روشهاي غير رسمي کسب اطلاعات ، شرکت در گردهمائيها و نشست ها بوده است . از مهم ترين منابع رسمي کسب اطلاعات ، نشريات ادواري وکتاب است . از پايگاههاي اطلاعاتي به ندرت استفاده شده است . شيوه ي جستجوي اطلاعات زمين شناسان براساس موقعيت هاي حرفه اي ، زمان ومکان جستجو ومسايل ناشي از فشار کار متفاوت است ( صفري راد ؛ 1379 ).
همچنين از جمله پژوهش هاي ديگري كه در اين خصوص انجام شده مي توان به وايبرلي وجونز ( 1989) ، پاركر (1976).
فرضيه ششم : بين نحوه دستيابي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده به اطلاعات مورد نياز تفاوت وجود دارد.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است. در اين فرضيه منظور از نحوه دستيابي منابع چاپي و منابع رايانه‌اي است.
جدول 7 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه ششم
نتايج نشان داد F مشاهده شده (34/1=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتور هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار نيست و فرض صفر رد نمي شود به اين صورت كه بين نحوه دستيابي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده به اطلاعات رابطه معناداري مشاهده نشد تفاوت ميانگين ها نيز نشان داد معلمان غير پژوهنده نسبت به معلمان پژوهنده بيشتر از هر دو منبع (چاپي و رايانه اي) استفاده مي‌كنند، اما در گروه پژوهنده استفاده از منابع رايانه‌اي نسبت به چاپي به ميزان بالاتري است و در مجموع اين تفاوت ها از نظر آماري معنادار نيست .
شکل شماره 4:
نتايج بدست آمده چنين استنباط مي شود : به دليل گسترش علم و دانش در جوامع امروزي رايانه هم از نظر سرعت و هزينه هم از نظر به روز بودن اطلاعات وسيله اي كاربردي و مهم در امر پژوهش است ، در انجام پژوهش نياز به اطلاعات زيادي است و همه اطلاعات به صورت چاپي در دسترس نيست زيرا منابع چاپي بيشتر در كتابخانه هاي داخلي و خارجي مي باشد كه دسترسي به منابع داخلي پر زحمت و به منابع خارجي پر هزينه است در نتيجه يك پژوهشگر مي تواند در كمترين زمان ممكن بيشترين اطلاعات را از طريق رايانه كسب نمايد.
از جمله تحقيقات انجام شده در اين خصوص مي توان به حکيمي ( 1375) اشاره كرد حکيمي در طي تحقيقي تحت عنوان مطالعه رفتارهاي اطلاع يابي پزوهشگران مراکز تحقيقاتي منابع طبيعي کشور دريافت که در نحوه دستيابي به اطلاعات ، مشاوره با صاحب نظران در اولويت بوده وپس از آن استفاده از کتابخانه قرار دارد و کمترين استفاده مربوط به عضويت انجمنهاي علمي وتخصصي است . در استفاده از منابع اطلاعاتي ، کتاب ، نتايج تحقيقات ، نشريات اداري ومجموعه مقالات به ترتيب بيشترين استفاده و راهنماها بانکهاي اطلاعاتي و پروانه هاي ثبت اختراعات کمترين استفاده را دارند .
حيدري ( 1377) نيز در تحقيقي تحت عنوان بررسي رفتار اطلاع يابي پژوهشگران نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي انجام داد . نتايج بررسي نشان داد منابع چاپي بيشترين ميزان استفاده ، کتب تخصصي داخلي و خارجي اولين منبع چاپي مورد استفاده و بانکهاي اطلاعاتي بر روي ديسک نوري وديسک اولين منبع غيرچاپي مورد مراجعه جامعه پژوهش را تشکيل مي دهد . 71/25 درصداز جامعه پزوهش مستقيماً به قفسه هاي کتاب مراجعه مي کنند وبيشتر مايلند جستجوي منابع غير چاپي را به کمک واسطه انجام دهند.
فتحي جلالي ( 1378) طي تحقيقي با عنوان بررسي روشهاي دستيابي هيأت علمي گروهاي مهندسي برق و کامپيوتر دانشگاههاي دولتي مستقر در شهر تهران به منابع اطلاعاتي به اين نتيجه رسيده است که اکثريت افراد جامعه مورد تحقيق،فارغ التحصيل کشورهاي خارج وبا فن آوري جديد آشنا مي باشند . ولي متاسفانه به دليل فقدان ابزارهاي مورد لزوم در فن آوري جديد ، کمتر امکان دسترسي به تازه هاي علم را در کتابخانه دارا مي باشند . افراد اکثراً به منابه چاپي روي آورده واکثراً نيز با کمبود مواد چاپِي در کتابخانه مورد استفاده واحدآموزشي خويش روبه رو هستند
عبدالله عموقين ( 1380) تحقيقي را تحت عنوان بررسي نيازهاي دانشجويان تحصيلات تکميلي دانشگاه تبريز به منابع اطلاعاتي ونقش کتابخانه ها در تامين آن نيازها به انجام رساند و به اين نتايج دست يافت كه پژوهشگران از هر دو منبع چاپي و رايانه اي براي دستيابي به اطلاعات مورد نياز استفاده مي کنند اما ميزان استفاده از منابع چاپي با وجود ظهور فن آوريهاي نوين اطلاع رساني بيشتر از منابع رايانه اي بوده و پژوهشگران از امکانات رايانه اي موجود در دانشگاه رضايت کافي ندارند.
فرضيه هفتم : ميزان استفاده از سخت افزارها و نرم افزار ها در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است. در اين فرضيه منظور از سخت افزارها شامل ديسك‌هاي نوري، ميكروفيلم و ميكروفلش، اينترنت، منابع چاپي، چكيده نامه‌ها، پاورپوينت، لب تاپ و نوت بوك‌ها و نرم افزار شامل برنامه spss و برنامه word است.
جدول 8 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه هفتم
نتايج نشان داد F مشاهده شده (47/6=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتور هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار است و فرض صفر رد مي شود به اين صورت كه معلمان پژوهنده و غير پژوهنده در ميزان استفاده از سخت افزارها و نرم افزار ها در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان تفاوت دارند به اين صورت كه استفاده معلمان پژوهنده از ميكرو فيلم‌ها و ميكروفلش، پاورپوينت، نرم افزار spss و word نسبت به غير پژوهنده ها بيشتر است اما در سايرموارد مانند چكيده نامه ها ،منابع چاپي، اينترنت،ديسكتهاي نوري و لپ تاپ استفاده معلمان غير پژوهنده از معلمان پژوهنده بيشتر است .
شکل شماره 5:
با توجه به اين كه اكثر كارهاي پژوهشي به صورت ميداني است و به دليل وسيع بودن كار محاسبه نتايج به صورت دستي زمان گير و داراي خطاي بالايي است پژوهشگران در امر پژوهش بيشتر از نرم افزارهاي آماري از قبيل spss براي تحليل نتايج خود و از نرم افزار هاي ديگر از قبيل پاورپوينت جهت ارائه پژوهش خود به صورت بصري در زمان كوتاه ، نرم افزار word جهت ويرايش و تايپ پژوهش خود و از ساير نرم افزار ها در زمينه هاي ديگر استفاده مي كنند.
از جمله پژوهش هاي انجام شده در اين خصوص مي توان به تحقيقي كه توسط پيترآبيون (2001به نقل از لركيان 1383) با عنوان تأثير كاربرد رايانه برروي ادارك دانش آموزان و معلمان صورت گرفت اشاره كرد نتايج اين تحقيق نشان داد كه استفاده از شبكه براي معلمان مثبت بوده و روش تدريس آنها را بهبود مي بخشد.
فرضيه هشتم : مسائل و مشكلات موجود در دسترسي به اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت است.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است.
جدول 9 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه هشتم
در اين فرضيه منظور از مسائل و مشكلات : كمبود وقت جهت جستجوي اطلاعات ،فاصله زياد كتابخانه و مراكز اطلاعاتي،موجود نبودن منابع اطلاعاتي در كتابخانه،عدم آشنايي با رايانه ،عدم همكاري كتابخانه ها، عدم همكاري كتابدارها،عدم آشنايي با سخت افزارها و نرم افزار ها ،عدم آشنايي با اينترنت مي باشد .
شکل شماره 6:
نتايج نشان داد F مشاهده شده (714/0=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتور هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار نيست و فرض صفر رد نمي شود به اين صورت كه مسائل و مشكلات موجود در دسترسي به اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان پژوهنده و ديگر معلمان متفاوت نيست تفاوت ميانگين ها نيز نشان داد مسائل و مشكلات موجود در دسترسي به اطلاعات و ارتباطات در معلمان غير پژوهنده نسبت به پژوهنده بيشتر است به طور كلي براي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده عدم همكار كتابدارها و موجود نبودن منابع در كتابخانه ها از مشكلات عمده تري هستند پس از آن مي توان به عدم آشنايي با رايانه ،فاصله مكاني كتابخانه ها و كمبود وقت اشاره كرد .
با توجه به مسائل و مشكلات پژوهشي مي توان چنين استنباط كرد كه چالش هاي فرا سوي پژوهش در آموزش وپرورش را مي توان جزئ مسائل و مشكلات موجود در دسترسي به اطلاعات و ارتباطات در بين معلمان مطرح كرد به طوري كه اين چالش ها به حوزه ي کلي تقسيم مي شوند از جمله اين موارد مي توان به ناکارآمدي مديريت سازماني پژوهش اشاره کرد : سازمانهاي پژوهشي نيز مانند ساير سازمانها با تعيين رسالت ، مأموريت وهدف هايي ويژه ايجاد شده اند . آن ها موظفند دانش مورد نياز مرتبط با حوزه ي فعاليت خود را براي مؤسسات سازمان فراهم آورند ودر مسير تحقق اهداف پيش بيني شده گام بر دارند . با اين توصيف در اين سازمانها نيز مديريت نقش کليدي دارد بنابراين ضعف در اين حوزه مي تواند باعث مشكلاتي در دسترسي معلمان به اطلاعات شود همچمين ضعف کيفيت ونظارت بر اجراي پژوهش ، ضعف اقدامات ناظر بر تربيت پژوهشگران نيز از جمله مشكلات محسوب مي شود.
رانكر (2005) معتقد است ميزان پيچيدگي وظايف و مشكلاتي كه فرد در حين انجام وظايف خود با آنها روبه رو مي‌شود بر رفتار اطلاع يابي افراد تأثيرگذار مي‌باشند
از جمله پژوهش هاي كه به مسائل و مشكلات پژوهشي پرداخته است مي توان به نيايش (1378)در پژوهشي با عنوان بررسي رفتار اطلاع يابي سرپرستاران بيمارستانهاي تهران اشاره كرد نيايش به اين نتايج دست يافت كه 6/72 درصد از افرادي که در محل کار خود کتابخانه دارند به آن مراجعه مي کنند. 50 درصد از سرپرستاران بيمارستانهاي خصوصي دليل عدم مراجعه به کتابخانه را به روز آمد نبودن اطلاعات ذکر نموده اند و 3/47 درصد از سرپرستاران بيمارستان هاي دولتي به کمبود وقت ومشغله زياد اشاره کرده اند
اورهان (2004) نيز در پژوهش هايش نشان داد فقدان در هم تنيدگي فناوری با تدريس را تا حد زيادي مي توان به فقدان فهم و تخصص كافي معلمان نسبت داد كه اين امر مي‌تواند حاصل تربيت ناكافي و الگوي برنامه ريزي درسي باشد.
حيدري (1377 ) در نتايج تحقيقاتش پراکندگي وعدم تمرکز منابع تخصصي را به عنوان مسائل و مشكلات پژوهشي مي داند .
تصويري قمصري ( 1378) در نتايج تحقيقاتش نشان داد مهم ترين مسائل و مشكلات پژوهشي عدم دسترسي آسان به اطلاعات و محدود بودن امکانات براي دريافت اطلاعات از خارج از کشور مي باشد .
مکي زاده ( 1376) در نتايج تحقيقاتش نشان داد فقدان منابع مورد نياز در کتابخانه هاي دانشگاه ومحدوديت وقت استادان از عوامل عدم دسترسي آسان به اطلاعات تلقي مي شود.
فرضيه نهم : روشهاي جستجوي اطلاعات بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده متفاوت است.
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است.
جدول 10 : نتایج آزمون تحلیل واریانس برای فرضیه نهم
براي آزمون اين فرضيه از آزمون تحليل واريانس درون موردي استفاده شده است. در اين فرضيه منظور از روشهاي جستجوي اطلاعات شامل برگه دانهاي كتابخانه‌ها، منابع و مآخذ ذكر شده در منابع جديد، نمايه نامه‌ها و چكيده نامه‌ها، مشورت و ارتباط با همكاران، مجلات علمي و آموزشي، جستجوي رايانه‌اي، به كمك كتابداران در كتابخانه‌ها مي‌باشد.
شکل شماره 7 :
نتايج نشان داد F مشاهده شده (165/2=F) در سطح آلفاي 5 درصد به عبارتي اثر تعامل فاكتور هاي درون گروهي و بين گروهي معنادار است و فرض صفر رد مي شود يعني بين روشهاي جستجوي اطلاعات در بين معلمان پژوهنده و غير پژوهنده تفاوت وجود دارد به اين صورت كه معلمان غير پژوهنده در منابع و ماخذ ذكر شده در منابع جديد، جستجوي رايانه‌اي و استفاده از كتابداران در كتابخانه‌ها داراي ميانگين بالاتري نسبت به ساير روشهاي جستجوي مي‌باشند و معلمان پژوهنده نيز در روش منابع و مآخذ ذكر شده در منابع جديد و استفاده از كتابداران در كتابخانه‌ها داراي ميانگين بالاتري در بين ساير روشهاي جستجو هستند.
از جمله پژوهشهاي انجام شده در اين خصوص مي توان به پالمر ( 1999) اشاره كرد پالمر در پژوهشي رفتار اطلاع يابي تعدادي از متخصصان بيوشيمي را مورد بررسي قرار داد . يافته هاي وي نشان داد که تعداد کمي از متخصصان توانايي استفاده از نظامهاي رايانه اي ويا دستي را براي بازيابي اطلاعات دارند وتعداد معدودي از فهرست هاونمايه ها استفاده مي کنند . غالب آنها در جستجوي اطلاعات به همکاران خود مراجعه مي کنند همچنين يافته ها نشان داد که زمينه فعاليت ، تجربه و سابقه کار از عوامل موثر در رفتار اطلاع يابي به شمار مي رود .
مکي زاده ( 1376) در طي تحقيقي با عنوان بررسي نيازهاي اطلاعاتي اساتيد محقق در دانشگاه شيراز دريافت که از بين منابع اطلاعاتي مورد استفاده ، مجلات وکتاب اهميت بيشتري دارند . مهم ترين منابع غيررسمي کسب اطلاعات حضور در کنفرانسهاي داخلي وخارجي و همکاران داخل کشور است . چکيده نامه ها ونمايه نامه ها مهم ترين ابزار جستجوي اطلاعات تلقي مي شوند . ديسکهاي نوري وپايگاههاي اطلاعاتي بندرت مورد استفاده قرار مي گيرند
دریافت جداول ، نمودارها ،نتیجه گیری و منابع:
دریافت
كلام اول 
موضوع: مقالات چاپ شده در مجلات داخلی ISC
نويسنده: 
تاريخ: 24 آذر 1388
بازديدها: 4033
