بررسی تحلیلی چالش های فراروی توسعه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در نظام های آموزشی
دکتر سید احمد هاشمی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
Hmd_hashemi@ yahoo.com
ابوالفضل عباسی
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز
A.ABOLFAZL1369@YAHOO.COM
فاطمه عبد شریفی
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز
F.Abdesharifi@yahoo.com
چکیدهعرصه هاي كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات، با سرعت فزاينده اي در حال گسترش است و همه ی ابعاد زندگي را در شكل هاي متفاوت آن دچار دگرگوني كرده است. با توجه به اين كه قرن حاضر عصر ارتباطات و اطلاعات در نظر گرفته شده، امكان استفاده از اطلاعات، نيازمند درك دقيقي از چگونگي دريافت، ارزيابي و كاربرد اين اطلاعات به همراه مهارت هاي مربوطه می باشد. در این میان نظام های آموزشی تحت تاثیر مستقیم گسترش فن اوری های نوآورانه می باشد بنابراین لازم است فن آوری اطلاعات و ارتباطات در این نظام ها با دقت بیش تری مورد توجه قرار گیرد. شناخت چالش ها و موانع توسعه ی این فن آوری در نظام های آموزشی و در نهایت جستجوی راه هایی که موجب گسترش این نوع فن آوری می شود اهمیت و ضرورتی اساسی دارد.
از این رو پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی به بررسی چالش های فراروی نظام های آموزشی در ارتباط با توسعه ی فن آوری اطلاعات پرداخته و در نهایت نیز پیشنهادهایی به منظور توسعه ی این موضوع در این نظام ها ارایه شده است.
کلمات کلیدی: فن آوری اطلاعات و ارتباطات، نظام های آموزشی، چالش، توسعه.
مقدمهتلاش های اولیه برای توسعه فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی در قرن بیستم انجام گرفته است (نیکل، 2005). تکنولوژی های جدید که شامل وسایل ارتباطی، رایانه، اینترنت، نرم افزارها و... می باشد، فن آوری اطلاعات و ارتباطات نام گرفته است و به خاطر توانایی اش در تبادل، پردازش، ذخیره اطلاعات با سرعت بالا به صورت معجزه آسایی زندگی بشر را دچار دگرگونی کرده است و روش های آموزش و پرورش، تجارت و اقتصاد را متحول کرده است و مفاهیم جدیدی را مطرح کرده است (پلگرام و اندرسون ، 20: 2002) حاصل این تلاش ها به وجود آمدن رویکرد های آموزش از راه دور و آموزش مکاتبه ای بود.
اکنون که نظام های آموزشی با تحول جدیدی از فن آوری اطلاعات مواجه شده که قابلیت های آن از گذشته عمیق تر گشته است. گسترش فن آوری های اطلاعاتی جدید دارای ظرفیت های بالقوه برای تغییر شکل چگونگی انجام یادگیری در دانشگاه و دانشکده ها می باشد (پاولین ، 2000). موفقیت آمیزترین رویکرد در این زمینه رویکرد تلفیقی است یعنی اینکه فن آوری های جدید می بایست در کلاس ها و در کنار سایر روش های آموزشی به کار رود . با چنین رویکرد نوینی فرضیات قدیمی در مورد ارتباط بین مکان و زمان یادگیری و آموزش در هم شکسته شد (وبر و جانسون، 2002 ) . به عبارت دیگر چنین روشی باعث شد فراگیران بدون نیاز به حضور فیزیکی در کلاس به تحصیلات عالی ادامه دهند. این روش همچنین باعث می شود رویکردهای آموزشی موسسات نظام های آموزشی در مواجهه با طیف وسیعی از دانشجویان، توسعه یابند.
بنک ( به نقل از مک دونالد ، 2001) معتقد است توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه های مختلف به خصوص آموزش و یادگیری لزوم به کارگیری روش ها و شیوه های نوینی را در این حوزه ایجاب می کند و تصورات مرسوم از فرآیند یادگیری را به چالش می کشد. نتیجه این نوآوری ها ضرورت طراحی مجدد برنامه های آموزشی سنتی دانشگاه ها را بسوی یادگیری مبتنی بر وب ایجاب می کند. در این زمینه آن چه مشهود است ضرورت شناسایی چالش های فراروی توسعه فن آوری اطلاعات می باشد که لازم است برنامه ها و تدابیری اساسی اتخاذ شود.
راجرز و توماس (2003) بر اهمیت هنجارهای فرهنگی – اجتماعی یک کشور به عنوان یک عامل اصلی در راه توسعه یا عدم توسعه فن آوری های اطلاعاتی در نظام های آموزشی یک کشور تاکید کرده اند (اندرسون، 2006). پک و همکاران (2002) بیان داشته اند که وقتی پشتیبانی مناسب برای در دسترس قرار دادن فناوری و فناوری برای دانش آموزان انجام می گیرد اولویت دوم برنامه ریزان درسی، فشارهای تحصیلی و نگرانی هایی در مورد کاربرد فناوری می باشد (صحفه472).
بر طبق نظر لح (2005) خیلی از معلمان در مقابل لزوم کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات مقاومت نمی کنند ولی تنوع فشارهای سازمانی، مدیریتی، آموزشی و شخصی، اغلب مانع و جلوگیری کننده ی کاربردفناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد.فناوری اطلاعات و ارتباطات همچنین خیلی سریع در حال تغییر می باشد و سخت افزارهای موجود به سرعت در حال ارتقاء می باشد و این موضوع باعث می شود که مشکلاتی در استفاده از فناوری های جدید، به وجود آید. رودر (2005، 38) در آمریکا به این نتیجه رسید که تعداد کمی از معلمان برای کارهای خود به فناوری وابسته می باشند و فناوری خود را به صورت روزانه ، با برنامه ی درسی خود تنظیم می نمایند. بگز (2000) بیان کرد که کمبود زمان و آموزش، مهمترین مانع کاربردفناوری اطلاعات و ارتباطات در نظام های آموزشی می باشد. بکر (2007) و کوبان (2001) به این نتیجه رسیدند که یکی از مشکلات اصلی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس، عدم درک صحیح اعضای هیأت علمی دانشگاه از کاربرد بهتر ابزارهای موجود باشد. با توجه به موارد گفته شده و اهمیت توسعه ی فن آوری اطلاعات، محور مطالعه ی حاضر، بررسی چالش های توسعه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته تا از این رهگذر پیشنهادهایی به منظور توسعه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات ارائه گردد.
موانع توسعه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در نظام های آموزشیمقایسه ی تحولات سه دهه ی اخیر حاکی از آن است که این تحولات نسبت به گذشته تفاوت اساسی دارد که علت اصلی این اختلاف ها مربوط به انقلابی است که در این دهه ها رخ داده است. وقوع انقلاب اطلاعات و ارتباطات در این دهه ها باعث شده است که عصر حاضر نیز به نام عصر اطلاعات و ارتباطات نامیده شود. عاملی که باعث به وجود آمدن چنین عصری شده است، «فن آوری اطلاعات و ارتباطات» است.
از این رو توجه به فن آوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه های مختلف به خصوص نظام های آموزشی امری لازم و ضروری می باشد. شناسایی موانع پرورش این فن آوری نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
در این زمینه منتظر (۱۳۸۳) در یک بررسی براساس شاخص ها و نشانگرهای ارائه شده از سوی یونسكو تعدادی از مهم ترین دانشگاه های كشور شامل دانشگاه های: اراك، الزهرا (س)، مازندران، پیام نور، تربیت مدرس، تهران، صنعتی اصفهان، صنعتی امیركبیر، صنعتی شریف، شهید چمران اهواز و علم و صنعت ایران را در به خدمت گرفتن فن آوری اطلاعات و ارتباطات مورد بررسی قرار داده که وضع دانشگاه ها این-چنین تصویر شده است:
نبود سیاست استفاده از فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی؛ نبود طرح جامع پرورش فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی؛ نبود طرح تخصیص بودجه ی كافی برای پرورش فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی؛ نبود مسئول پیاده سازی طرح جامع پرورش فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی؛ نبود مكانیزم نظارت و ارزیابی برای اجرای طرح جامع پرورش فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی؛ کم بودن تعداد كامپیوتر موجود به ازای هر صد دانشجو. تهران: ۲۰ دستگاه، شهرستان ها: ۸ دستگاه؛ پایین بودن تعداد کامپیوترهای آموزشی؛ کم بودن پهنای باند و ...
اما به طور کلی موانع توسعه ی فن آوری اطلاعات را می توان موارد زیر در نظر گرفت.
موانع فرهنگي ـ اجتماعي پرورش فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتيضرورت هنجارهاي فرهنگي ـ اجتماعي يك كشور در راه توسعه يا عدم پرورش آموزش مبتني بر فن آوري ارتباطات و اطلاعات در آموزش عالي آشكار است. ارج گذاري بر آرمان ها یا نیازها كه از هنجارهاي فرهنگي ـ اجتماعي نشأت مي گيرد، زمينه ساز اصلي روي آوري به اين قبيل نوع آوري هاست.
نگرش استادان به آموزش مبتني بر فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي، متأثر از قابليت ها يا مهارت هاي كار در فضاي مجازي رايانه و اينترنت است. آشكار است كه ناآشنايي، به ويژه هنگامي كه تغيير در نظر است، به مقاومت مي انجامد. بخشي از اين مقاومت ممكن است در چارچوب نظرهاي سياسي يا باورهاي ديني رخ نمايد. براي مثال، ممكن است استدلال شود كه آموزش هاي مبتني بر فن آوري هاي ارتباطي، عوارض جنبي خود را دارد. مثلاً، ممكن است دانشجويان با ديگر فرهنگ ها آشنا شوند و اين امر به دست كم گرفتن و حتي از دست رفتن فرهنگ خودي منجر شود. اين نگراني وجود دارد كه در سايه ی پرورش شبكه ها و ارتباطات در نظام آموزشي، ممكن است هويت هاي مطلوب و به هنجار مانند هويت ديني دانشجويان، به چالش كشيده شود. از جمله موانع فرهنگی در استفاده از فن آوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی می-توان به موارد زیر اشاره نمود:
توجه کم به بسترسازی فرهنگی جهت توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات، فرهنگ نامناسب استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در محیط های علمی، اعتقاد عمومی به استفاده از نظام های سنتی، اعتقاد به از هم گسیختگی فرهنگی به دلیل استفاده از فن آوری جدید، نگرش نامناسب نسبت به تأثیر فن آوری های جدید در کیفیت یادگیری، فرهنگی نشدن لزوم استفاده از فن آوری های جدید در دانشگاه ها، فعالیت کم رسانه های جمعی جهت استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در محیط های علمی، آشنایی کم والدین دانشجویان در مورد فن آوری های جدید، ضروری نشدن استفاده از فن آوری های جدید در محیط های علمی، باور و نگرش نامناسب مدیران جهت پرورش فن آوری اطلاعات و ارتباطات.
در زمینه ی موانع توسعه ی فرهنگی فن آوری اطلاعات و ارتباطات، برونسكي (2004)، در پژوهشي كه در ميان كشورهاي عضو اتحاديه اروپا انجام داد به اين نتيجه رسيد كه در اين كشورها با توجه به اين كه شباهت ها و تفاوت های فرهنگي وجود دارد مدل و میزان سواد اطلاعاتي نیز متفاوت است كه همين ميزان اثر بخشي مدل سواد اطلاعاتي را در ارزيابي ها تحت تأثير قرار مي دهد.
موانع انسانی پرورش فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتيتوانايي منابع انساني مانند دانشجويان، استادان، كاركنان،كارشناسان و مديران در به كارگيري و بهره وري از آموزش هاي مبتني بر فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي است. اين مورد به ميزان سواد اطلاعاتي افراد ربط مي يابد.
ايران كشوري بسيار وسيع با جمعيت پراكنده در روستاها، بخش ها، شهرهاي كوچك و كلان‌شهرهاست. اين دو ويژگي، ايجاد تحولات لازم در ايرانيان به ويژه از طريق آموزش را بسيار دشوار كرده است، به طوري كه با وجود تلاش هاي گسترده از سال 1315 به بعد، هنوز بي سوادي ريشه كن نشده و سوادي با كيفيت كه مناسب تأثيرگذاري مثبت بر شرايط گسترش و تعميق جهاني شدن است، در انديشه و عمل ايرانيان جاري نگرديده است. رواج اين نوع سواد كه پيش نياز آن بهره‌گيري از آموزش هاي دانشگاهي است، همواره با چند مانع بزرگ روبرو بوده است. از جمله فاصله ی مكاني بين انسان هاي نيازمند آموزش عالي، هزينه اي كه آموزش به اين نوع انسان هاي پراكنده طلب مي‌كند و كمبود يا نبود نيروي انساني مجرّب كه توان آموزش مناسب را داشته باشد.
در واقع توانایی و آشنایی افراد در استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات عاملی مؤثر در استفاده از این فن آوری می باشد. از جمله موانع انسانی پرورش فن آوری اطلاعات و ارتباطات به موارد زیر می توان اشاره نمود:
توجه کم به نیازهای آموزشی در پرورش فن آوری های جدید، نداشتن مهارت لازم جهت استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات، علاقه کم نسبت به استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس، توجه کم طراحان نرم افزار و سخت افزارهای آموزشی به نیازهای فراگیران، توجه کم طراحان نرم افزار و سخت افزارهای آموزشی به نیازهای جامعه، توجه کم طراحان نرم افزار و سخت افزارهای آموزشی به نیازهای علمی، مقاومت اعضای هیئت علمی در برابر تغییرات جدید، وجود ترس در مربیان جهت استفاده از روش هاي جديد به دلیل آگاهی کم از اين روش ها، کاربردی نبودن آموزش های داده شده جهت استفاده از فن آوری های جدید، کمبود نیروهای متخصص در نظام های آموزشی جهت پرورش فن آوری اطلاعات و ارتباطات،
در این زمینه نتایج پژوهش گارسیا و همکاران (2004) در دانشگاه تگزاس با عنوان « بررسی میزان استفاده ی اعضای هیئت علمی از اینترنت نشان داد که میزان استفاده-ی اعضای هیئت علمی جوان تر از اینترنت بیش تر است. همچنین برخی از اساتید از فن آوری اطلاعات استفاده نمی کردند، زیرا بعضی از آن ها معتقد بودند که روش های قدیمی و سنتی آموزش، تأثیر و کارایی بیش تر و بهتری دارند و بعضی دیگر نمی-خواستند برای یادگیری اینترنت زمان صرف کنند. در این تحقیق همبستگی منفی و معناداری بین میزان موانع موجود در مسیر استفاده از اینترنت و میزان استفاده ی اعضای هیئت علمی از این فن آوری مشاهده شد. عمدترین موانع در این تحقیق عبارت بود از مقاومت اعضای هیئت علمی در برابر تغییرات جدید، توجه کم به نیازهای آموزشی در توسعه فن آوری های جدید، فرهنگی نشدن لزوم استفاده از فن آوری های جدید در دانشگاه ها و عقیده ی سنتی اعضای هیئت علمی در استفاده از فن آوری های جدید بود.
درك صحيح و درست از آموزش هاي مبتني بر فن آوري هاي ارتباطي و شيوه هاي بهره گيري مناسب از آن ها براي پرورش آموزش الكترونيكي، بايد از دغدغه هاي نظام آموزش عالي در مسيرحركت خود در تبديل شدن به يك نظام با محوريت دانش در گستره ی نظام های آموزشی باشد.
موانع اقتصادی پرورش فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي انقلاب بسيار عميق صنعتي و فراصنعتي و ظهور فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی که از چند قرن قبل به صورت مقدماتي شروع شد، امروزه شتاب سرسام آوري به خود گرفته و تغييرات بسيار عميقي را در طرز زندگي، افکار، انديشه ها و به طور کلي تمام جنبه هاي زندگي انسان ها به وجود آورده و درعين حال ادراکات و طرز تفکر ما را هم تحت تأثير قرار داده است. به طوري که ما اکنون در دنيايي زندگي مي کنيم که با جهان چند قرن پيش کاملاً تفاوت دارد. در این میان کشورها نیز با توجه به ضرورت فن آوری های نوین سرمایه گذاری های مدون اقتصادی در این زمینه انجام داده اند. از این رو شناسایی موانع اقتصادی پرورش فن آوری های نوین اهمیت زیادی دارد. از جمله ی این موارد عبارتند از:
سرمایه گذاری کم نهادهای اثرگذار در پرورش تکنولوژی های جدید در محیط های دانشگاهی، بودجه ی کم جهت پرورش زیر ساخت های مرتبط با فن آوری اطلاعات و ارتباطات، بودجه ی کم جهت خرید سخت افزارهای مناسب، بودجه ی کم جهت خرید نرم افزارهای مناسب، هزینه های خرید سخت افزار و نرم افزارهای فردی، هزینه های بالای استفاده از اینترنت در کشور، به روز نکردن خدمات فن آوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل مشکلات مالی، انجام نگرفتن پروژه های تحقیقاتی در زمینه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات به دلیل مشکلات مالی، هزینه ی زیاد پرورش آموزش های الکترونیکی، بودجه ی کم جهت توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در محیط های علمی.
موانع ساختاری پرورش فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي حضور دانشگاه های ما در عرصه ی تحولات جهانی و جامعه ی اطلاعاتی مستلزم شناخت وضع موجود و ایجاد ساختاری مناسب در برنامه‌ریزی استرتژیک ICT، بالا بردن کیفیت آموزش، تلاش مداوم جهت افزایش سهم ایران در تولید دانش، پرورش زیرساخت های فن آوری، آموزش مدیران، اعضای هیئت علمی، کارکنان و دانشجویان، سهولت دسترسی به داده‌ها و اطلاعات داخلی، گسترش استفاده از پایگاه های اطلاعاتی خارجی و پرورش پایگاه های داخلی، کارآمدتر کردن سیستم مدیریت دانشگاهی و نهایتاً اختصاص منابع سرمایه‌ای است. آن چه در این زمینه مهم است شناخت موانع ساختاری است که از جمله ی این موانع عبارتند از:
فرصت کم جهت استفاده از فن آوری های جدید در کلاس، متمرکز بودن ساختار مدیریت کشور در اجرای طرح های فن آوری اطلاعات و ارتباطات، توجه نکردن به شرایط و ویژگی های مناطق مختلف در پرورش فن آوری اطلاعات و ارتباطات، عقیده ی سنتی در استفاده از فن آوری های جدید، عقیده ی سنتی مدیران در استفاده از فن آوری های جدید، به روز نبودن ساختار اجرائی مدیریتی در استفاده از فن آوری هاي جدید، هماهنگی کم بین بخش های مختلف اجرائی در استفاده از فن آوری های جدید، هماهنگی کم بین بخش های مختلف اجرائی در استفاده از فن آوری های جدید، حمایت نامناسب مدیران ارشد از اجرای فن آوری های جدید،
موانع تکنولوژیکی پرورش فن آوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي در تحقیقی که عفت نژاد (۱۳۸۱)، به منظور بررسی میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تكمیلی دانشگاه شیراز از فن آوری اطلاعات انجام داد، به این نتیجه رسید که مهم ترین مشكلات پاسخگویان در استفاده از فن آوری های اطلاعاتی، كمبود امكانات فن آوری های اطلاعاتی، سرعت كم اینترنت، قطع شبكه، نیاز به آموزش استفاده از فن آوری های اطلاعاتی و محدود بودن زمان استفاده است. این پژوهش و پژوهش های بسیاری که در زمینه ی موانع پرورش فن آوری اطلاعات انجام شده بیانگر آن است که از لحاظ تکنولوژیکی در وضعیت مطلوبی قرار نداریم. از جمله ی موانع تکنولوژیکی پرورش فن آوری اطلاعات و ارتباطات عبارتند از:
کم بودن نرم افزارهای آموزشی مناسب، هماهنگی کم محیط های دانشگاهی با مؤسسه-های تولید علم در جهان، سرعت پائین اینترنت، مشکلات مربوط به شبکه های ارتباط اینترنتی، کیفیت پائین نرم افزارهای آموزشی مناسب، جدید نبودن آموزش های دانشگاهی در راستای پرورش فن آوری های جدید، تجهیز کم محیط های دانشگاهی به علوم و فنون جدید.
بحث و نتیجه گیریتوسعه ی فن آوری اطلاعاتی در جوامع بشری سبب ایجاد تغییرات اساسی در حوزه های گوناگون زندگی بشر شده است. از آن جا که اصولاً هر نوع تغيير و تحولي در عرصه هاي مختلف از جمله عرصه آموزش و پرورش ، آثار و تبعات متناسب با اهداف و كاركرد خود را به دنبال خواهد داشت. كاربرد و توسعه فن آوري اطلاعات نيز از اين قاعده مستثني نيست. به عبارت ديگر جدي ترين چالش پرورش فن آوري اطلاعات در نظام های آموزشی، هدايت تغييرات نظام آموزشي در دوران گذار از سنت گرايي به نوگرايي در علوم آموزشي است. حال براي رويارويي با تغيير، بايد فرصت ها و تهديدهايي كه تغيير ايجاد مي كند را بشناسيم و موانع تغيير را شناسايي كرده و در صدد رفع موانع برآييم و سپس راهكار و استراتژي مناسب براي رسيدن به هدف كه همانا در نظام های آموزشی، توسعه فردي و اجتماعي مي باشد را انتخاب نماييم. از جمله موانع توسعه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات می توان به موانع موانع فرهنگي ـ اجتماعي، موانع اقتصادی، موانع ساختاری، موانع تکنولوژیکی اشاره نمود.
بر این اساس عوامل فرهنگی –اجتماعی، فنی-انسانی، مدیریتی-استراتژیک و اقتصادی-ساختاری به عنوان عوامل زیربنایی در توسعه یا شکست فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی نقش بازی می کنند. چنانچه عوامل مذکور فراهم باشند، نظام های آموزشی از فرصت مناسبی برای توسعه فن آوری اطلاعات در حوزه های وظیفه ای خود برخوردار خواهد بود. لیکن در صورت عدم {وجود} عوامل فوق موسسات نظام های آموزشی با چالش های اساسی مواجه می باشند.
طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق مجموعه پیشنهادهای زیر جهت توسعه ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در نظام های آموزشی ارائه می گردد:
1. تدوین طرح تخصیص بودجه ی كافی برای توسعه ی فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی.
2. بالا بردن میزان آگاهی و اطلاعات اساتید و دیگر عوامل تربیتی در مورد مؤلفه های سواد اطلاعاتی و نقش توسعه ی این سواد در توسعه و پیشرفت همه جانبه.
3. جهت دادن اساتید به سمت استفاده از رایانه و فن آوری های نوین و تشویق آنان از طرف مسئولین دانشگاه.
4. توجه به نیازهای واقعی اساتید در زمینه ی فن آوری های اطلاعاتی در محیط های دانشگاهی.
5. فرهنگ سازي و فراهم كردن شرايط گسترش حوزه هاي به كارگيري فن آوری های اطلاعاتی.
6. تعيين دورنماي نظام های آموزشی در عصر جديد، با توجه به تأثير جهاني سازي و فن آوري اطلاعات.
7. ایجاد مكانیزم نظارت و ارزیابی برای اجرای طرح جامع توسعه ی فن آوری اطلاعات در نظام های آموزشی.
كلام اول 
موضوع: مقالات كنفرانس هاي داخلي
نويسنده: 
تاريخ: 13 مرداد 1393
بازديدها: 2104
