نیازسنجیِ آموزشی مدیران مدارس ابتدایی در زمینه ی مسایل جسمانی، آموزشی و روانی-عاطفی دانش آموزان پسر شهرستان لارستان در سال تحصیلی 91-90
سید احمد هاشمی
hmd_hashemi@yahoo.com
لامرد- دانشگاه آزاد اسلامی- معاونت آموزشی و دانشجویی
ابوالفضل عباسی
A. abolfazl1369@yahoo.com
چکیدههدف از انجام پژوهشِ توصيفي - پيمايشي حاضر، تعيين نيازهاي آموزشي (نيازسنجي آموزشي) مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر بوده است. جامعه ی آماری تحقیق شامل تمامی مدیران مدارس ابتدایی پسر این شهرستان به تعداد حدود 70 نفر بوده اند و نمونه از جامعه ی مذکور با روش سرشماری، انتخاب شده است. اطلاعات در اين تحقيق به دو روش توصيفي و پیمایشی جمع آوري شده و ابزارِ پژوهش نیز پرسشنامه ی محقق ساخته و بر اساس فن دلفی بوده است. براي پاسخگويي به سؤال هاي تحقيق و تجزيه و تحليل داده‌هاي به دست آمده، از روش‌هاي آمار توصيفي شامل فراوانی و درصد، و آمار استنباطي شامل آناليز واريانس ناپارامتري فريدمن و آزمون خی دو استفاده شده است.
نتیجه ی پژوهش نشان می دهد که مدیران مذکور در زمینه ی مسایل و موضوعات بدنی، روانی – عاطفی، و آموزشی دانش آموزان پسر به آموزش هایی نیاز دارند که به ترتیب بیش ترین نیاز در هر یک از مؤلفه ها در این زمینه هاست: مسایل جسمی دانش آموزان و چگونگی برخورد با آن ها، احساسات دانش آموزان (شناخت آن ها و چگونگی هدایت و برخورد با آن ها)، روش های علاقه مند کردن دانش آموزان به تحصیل و یادگیری.
واژگان کلیدی: نیازسنجیِ آموزشی، مدیران مدارس ابتدایی، دانش آموزان پسر.
مقدمهتامين نيازها در فعاليت انسان ها بسيار تاثير دارند، زيرا « تلاش و كوشش افراد در زندگي به منظور تأمين احتياجات اساسي است. عدم تامين اين احتياجات چه در زمينه ي بدني و چه در جنبه ي رواني سبب پيدايش تشويش و اضطراب در افراد مي شود» (شريعتمداري، 1382، ص 251). بنابراين اگر نيازهاي انسان رفع نشود، يا دست به رفتار انطباقي مي زنند و يا اين كه باعث ناكامي آن ها شده و به فعاليت هايي چون پرخاشگري، دليل تراشي، برگشت، تسليم و... مي پردازند (هرسي و بلانچارد، 1972، ص 20 تا 22). بر همين اساس تعيين و رفع نيارهاي مديران نقش بسيار زيادي در رفتار و فعاليت آنان دارد و طبق نظريه ي نيازها «وقتي كه موجود زنده احساس نياز مي كند، اين احساس يك احساس ناخوشايند است و زماني كه نياز او ارضاء مي شود اين حالت براي او يك حالت خوشايند است»(سيف، 1380، ص350). نيازهاي آموزشي مديران نيز از جمله نيازهايي است كه اگر به آن ها نپردازيم، مديران نخواهند توانست به طور كارآمد و مؤثر به وظايف خود بپردازند. اگر آموزش و پرورش را به رشد تمام توانايي ها و استعدادهاي دانش آموزان تعريف كنيم (منديراتا،2002، ص199) و از اهداف مهم آن، ايجاد رضايت فردي در يادگيرندگان، مجهز كردن آنان به دانش مورد نياز و آموختن مسووليت هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و ... بدانيم (مارتين،1991،ص7)، بي شك مديران آموزشي نقش اساسي در برآوردن موارد مذكور خواهند داشت. در واقع مديران آموزشي هستند كه با وظايف اصلي و كلي شان يعني برنامه ريزي، سازماندهي، رهبري وكنترل، سعي در رساندن نظام هاي آموزشي به اهداف شان را دارند(علاقه بند، 1379، ص 15). مديراني مي توانند اين وظايف را بخوبي انجام دهند كه دارايِ كارايي و اثربخشي باشند. اگر چنان که پیتر دراکر اعتقاد دارد، اثربخشي را«انجام دادن كارهاي درست» و كارايي را«درست انجام دادنِ كارها» تعريف كنيم(علاقه بند، 1379، ص 16)، جز از طريق برآورده کردن نيازهاي مديران، عملي نخواهد بود.
مديران نيز در صورتي مي توانند به وظايف خود بپردازند و سازمان ها را به اهداف شان برسانند كه شرايط، موقعيت و بستر مناسبي براي فعاليت داشته باشند. پرداختن به نيازهاي مديران و تعيين آن ها، مخصوصاً از طريق علمي فعاليتي در اين راستا است. بي شك، تعيين نيازهاي آموزشي مديران آموزش و پرورش، نوعي تسهيل شرايط و موقعيت فعاليت آن ها است؛ امري كه اين پژوهش به دنبال آن است. بنابراين ما تلاش خواهيم كرد كه با تعيين نيازهاي آموزشي مديران ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان، شرايط و موقعيت فعاليت آنان در آموزش و پرورش را تسهيل كنيم.
در واقع مديران آموزشي هستند كه با وظايف اصلي و كلي شان يعني برنامه ريزي، سازماندهي، رهبري و كنترل، سعي در رساندن نظام هاي آموزشي به اهداف شان(آموزش و پرورش فراگيران) را دارند(علاقه بند، 1379، ص 15). مديراني مي توانند اين وظايف را بخوبي انجام دهند كه دارايِ كارايي و اثربخشي باشند. اگر چنان که پیتر دراکر می گوید، اثربخشي را «انجام دادن كارهاي درست» و كارايي را«درست انجام دادنِ كارها» تعريف كنيم (علاقه بند، 1379، ص 16)، جز از طريق ايجاد شرايط و بستر مناسب براي مديران، عملي نخواهد بود.
یکی از عواملی که باعث می شود مدیران نتوانند به کارایی و اثربخشی دست یابند، مسایل و مشکلات آن ها در مدارس است.
این مسایل و مشکلات ما را به سوی نیازهای مدیران، مخصوصاً نیازهای آموزشی رهنمون می سازند زیرا این مسایل و مشکلات یا خود معلول نیازها هستند و یا این که باعث به وجود آمدن نیازها می شوند.
بنابراین مديران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان داراي نيازهاي مختلف و متفاوتي هستند كه در صورت كمبود آن ها، نمي توانند به درستي وظايف شان را انجام دهند و به كارايي و اثربخشي برسند. نيازهاي آموزشي مديران يك نوع از نيازهاي مذكور است كه قطعاً در اين زمينه بسيار اثرگذار است. نيازهاي آموزشي مديران نيز در زمينه هاي مختلف قابل بررسي است و با روش ها و مدل های مختلف مي توان به آن پرداخت.
پژوهش حاضر، نياز هاي مدیران را از طریق فن دلفي مورد ارزیابی قرار می دهد که از جمله فنون توافق محور در نیازسنجی است. این فنون متناسب با تعريف نياز به عنوان خواست و يا ترجيح مي باشند (فتحی، 1381). بر این اساس سؤال اصلی پژوهش بدین صورت مطرح می شود که: «مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان به چه نوع آموزش هایی در ارتباط با دانش آموزان پسر نياز دارند؟». بنابراین، نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات بدنی، عاطفی-روانی و آموزشی آنان تعیین خواهد شد؛ به همین منظور، سؤال های زير طرح شده است:
1- مدیران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات بدنی آنان به چه آموزش هایی نیاز دارند؟
2- مدیران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات عاطفی-روانی آنان به چه آموزش هایی نیاز دارند؟
3- مدیران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات آموزشی و درسی آنان به چه آموزش هایی نیاز دارند؟
4- اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر چگونه است؟
با تعيين و رفع اين نيازها، مديران خواهند توانست وظايف خود را بهتر انجام دهند و به كارايي و اثربخشي بيش تر دست يابند.
اهميت و ضرورت اين تحقيق، به ميزان اهميت مديريت آموزشي و نقش نيازها در عملكرد آنان بر مي گردد. تأمين نيازها در فعاليت انسان ها بسيار تأثير دارند، زيرا «تلاش و كوشش افراد در زندگي به منظور تأمين احتياجات اساسي است. عدم تأمين اين احتياجات چه در زمينه بدني و چه در جنبه رواني سبب پيدايش تشويش و اضطراب در افراد مي شود» (شريعتمداري، 1382، ص 251). بنابراين اگر نيازهاي انسان رفع نشود، يا دست به رفتار انطباقي مي-زنند و يا اين كه باعث ناكامي آن ها شده و به فعاليت هايي چون پرخاشگري، دليل تراشي، برگشت، تسليم و... مي-پردازند (هرسي و بلانچارد، 1972، ص 20 تا 22). بر همين اساس تعيين و رفع نيارهاي مديران نقش بسيار زيادي در رفتار و فعاليت آنان دارد و طبق نظريه نيازها «وقتي كه موجود زنده احساس نياز مي كند، اين احساس يك احساس ناخوشايند است و زماني كه نياز او ارضاء مي شود اين حالت براي او يك حالت خوشايند است» (سيف، 1380، ص350؛ در زمینه ی نظریات مختلف در مورد نیازها مراجعه کنید به کارینگ، 1987؛ رابینز، 1991؛ و اوسلر، 2001).
نيازهاي آموزشي مديران نيز از جمله نيازهايي است كه اگر به آن ها نپردازيم، مديران نخواهند توانست به طور كارآمد و مؤثر به وظايف خود بپردازند. اين مهم وقتي اهميت بيشتري پيدا مي كند كه بدانيم به علت رشد روزافزون تكنولوژي و تغييرات همه جانبه در نظام هاي آموزشي، مديران نياز دارند با اين تغيير و تحولات آشنا بوده و با توجه به آن به فعاليت و وظايف خود بپردازند (مارتین، 1991، ص 656).
پرداختن به نیازهای مدیران مدارس ابتدایی از وجهی بسیار حایز اهمیت است؛ دانش آموزان سنین دبستان دارای ویژگی ها و خصوصیات خاص خویش اند و این در ارتباط آن ها با مدیران بسیار اثرگذار است. مدیران در این مناسبات به آموزش هایی نیاز پیدا می کنند که شناسایی و رفع آن ها می تواند در بهبود و گسترش ارتباط آن ها با دانش آموزان و در نتیجه پیشرفت تحصیلی آن ها مؤثر باشد. به عبارت دیگر، شناسایی و رفع نیازهای مدیران مدارس ابتدایی گام بسیار مهمی است در جهت پیشرفت تحصیلی و در نتیجه رشد و توسعه ی آموزش و پرورش.
با توجه به مطالب مذكور مي توان به يك جنبه از اهميت و ضرورت نيازسنجي آموزشي مديران پي برد؛ با نيازسنجيِ آموزشي مديران مي توان به آنان در جهت انجام هر چه بهتر وظايف شان كمك كرد و كارايي و اثربخشي آن ها و در نتیجه کارایی و اثربخشی نظام آموزشی را بهبود بخشيد. جنبه ديگر از اهميت و ضرورت اين تحقيق، اطلاعاتي است كه به، دولتمردان، مسوولان و برنامه ريزان مي دهد. دولتمردان و مسؤولان با آشنايي با نيازهاي آموزشي مديران، مي توانند در تصميم گيري هاي خود به آن ها توجه كرده و در رفع شان اقدام كنند. برنامه ريزان آموزشي نيز بايد به انواع احتياجات مديران، معلمان، دانش آموزان، كارمندان توجه، و در تدوين برنامه خود آن ها را در نظر داشته باشند. تعيين نيازهاي آموزشي مديران مي تواند كمكي به برنامه ريزان آموزشي در اين زمينه باشد.
در زمینه ی پژوهش حاضر، پژوهش هایی نیز انجام شده است که به برخی از آن ها اشاره می شود. يافته های پژوهش انتصاري (1379) با عنوان: «بررسي نيازهاي آموزشي در سه حيطه مهارت هاي فني، انساني و ادراكي و ارائه الگوي مناسب براي آموزش ضمن خدمت به مديران مدارس راهنمايي پسران شهر تهران» نشان داد که اكثريت مديران با رشته هاي تحصيلي نامرتبط با پست سازماني خود يعني مديريت آموزشگاهي مشغول به كار مي باشند، لذا دانش و تخصص شغل مذكور را دارا نمي باشند. مديران مدارس راهنمايي از نظر مهارت فني ضعيف مي باشند و اين ضعف بيشتر به دليل ضعيف بودن در چهار قلمرو الگوهاي تدريس، تجهيزات آموزشي، مديريت اداري و آيين نامه امتحانات مي باشد. بدين ترتيب مديران مدارس راهنمايي مهارت هاي فني لازم را دارا نمي باشند. مديران مدارس راهنمايي مهارت هاي انساني لازم را دارا مي باشند. مديران مدارس راهنمايي از مهارت هاي ادراكي لازم برخوردار هستند. مهمترين نيازهاي آموزشي مديران در هر يك از مهارت هاي سه گانه عبارت است از: الگوي تدريس در مهارت فني، درك نيازها در مهارت انساني، تعمق در مهارت ادراك. الگوي آموزش ضمن خدمت متناسب با نوع نيازهاي آموزشي مديران در مهارت هاي سه گانه، آموزش حضوري است كه فرايند برنامه ريزي آن شامل چهار مرحله تعيين نيازهاي آموزشي، تدوين و طراحيِ برنامه ها، اجرا و ارزشيابي مي باشد. هویگرست مسایل خاص دوره نوجوانی را که مستلزم توجه می باشد در ده خواسته نام می برد: برقراری روابط تازه و نضج یافته با همسالان خود از هر دو جنس؛ بدست آوردن نقش اجتماعی مردانه یا زنانه؛ پذیرش طبیعت خود و استفاده از مفید از بدن؛ کسب استقلال عاطفی از والدین و سایر بزرگسالان؛ بدست آوردن اطمینان خاطر از استقلال اقتصادی؛ انتخاب و آماده شدن برای یک شغل؛ آماده شدن برای زندگی زناشویی و زندگی خانوادگی؛ رشد و تکامل مهارت های ذهنی و مفاهیم لازم برای شایستگی زندگی در یک کشور؛ علاقه مند بودن و بدست آورن رفتار مسئول از لحاظ اجتماعی؛ کسب مجموعه ارزش های و نظام اخلاقی که راهنمای رفتار باشند. وقتی اهمیت این نیازها و مسایل را دریافتیم باید برنامه درسی مدارس را طوری تنظیم کنیم که پاسخگوی آن ها باشد و در این صورت است که مدرسه، محیط جالب و رضایت بخشی برای نوجوان خواهد شد و آموزش و پرورش نقش درست خود را ایفا خواهد کرد (نیازآذری، 1381).
مرادي ( 1373)، در بررسي نيازهاي آموزشي مديران مدارس شهرستان لرستان نشان مي دهد كه مديران مورد بررسي در چهار زمينه به ميزان قابل توجهي نياز به كسب دانش و توانايي دارند كه بر حسب ميزان اهميت نيازها به شرح ذيلند:1- مديريت امور كاركنان و معلمان و موضوعات مديريت نيروي انساني در آموزش، نظارت و راهنمايي تعليماتي و روش هاي ارزشيابي از كاركنان و معلمان.2- شناخت ويژگي هاي دانش آموزان و موضوعات روانشناسي جوان و نوجوان، اصول و فنون مشاوره و راهنمايي، و روان شناسي تربيتي.3- اطلاعات مربوط به وظايف شغلي و موضوعات تئوري هاي مديريت، برنامه ريزي آموزشي،برنامه ريزي درسي، تكنيك هاي كنترل و هدايت سيستم دبيرستان و رهبري آموزشي.4- روش ها وابزارهاي انجام كار وموضوعات، آشنايي با آيين نامه ها و دستورالعمل ها و مباني نظري تكنولوژي آموزشي.
بيگدلي (1380) در پژوهشی با عنوان نيازسنجي و ارائه چارچوب كلي آموزش مديران مدارس راهنمايي شهرستان خدابنده نشان داد نیازهای آموزشی به ترتیب اولویت شامل مهارت های فنی، مهارت های ادراکی و مهارت های انسانی می باشد.
عليپور مقدم ( 1382) پژوهشی با عنوان تعيين نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی ي شهرستان قاين انجام داد که یافته های پژوهش نشان داد: 1- مديران مدارس به آموزش هاي خاص در زمينه مهارت فني، انساني و ادراكي نياز دارند.2- مديران مدارس در زمينه ي مهارتهاي فني در مقايسه با ديگر مهارت ها نياز بيشتر به آموزش دارند؛ نتايج نشان مي دهد كه بيشترين نياز آموزش مديران در زمينه ي مهارت هاي فني، آشنايي با ICT و كمترين نياز آموزشي آن ها در اين زمينه، آشنايي با آيين نامه ها، قوانين و مقررات آموزشي و اداري است.3- مديران مدارس در زمينه ي مهارت هاي انساني نياز به آموزش دارند. نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه بيشترين نياز آموزشي مديران در اين زمينه، آشنايي با تئوري هاي انگيزش به منظور ايجاد انگيزه در معلمان و دانش آموزان و كمترين نياز آموزشي آن ها در اين زمينه، آشنايي با گروه ها و سازمان هاي غيررسمي در آموزشگاه مي باشد.4- مديران در زمينه ي مهارت ادراكي به آموزش نياز دارند. نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه بيشترين نياز آموزشي آن ها در اين زمينه آشنايي با مفهوم مدرسه محوري و كمترين نياز آنها شناخت فرهنگ ها، باورها و ازرش هاي اجتماعي حاكم بر آموزشگاه مي باشد.5- بيشترين نياز آموزشي مديران در سه زمينه ي مهارت هاي فني، انساني و ادراكي مربوط به مهارت هاي فني مي باشد.
بلاغت (1384)، در بررسي نيازهاي آموزشي(نيازسنجي آموزشي) مديران مدارس ابتدایی ي شهرستان هرمزگان این نتایج را به دست آورد: 1- مديران مدارس ابتدایی ي شهرستان هرمزگان به آموزش در زمينه ي مهارت های فني نياز دارند. بيشترين نياز آنان در اين زمينه آشنايي با پايگاه هاي اطلاعاتي مديران و كمترين نياز آنان، آشنايي با تربيت بدني براي نظارت بر امور ورزشي و تدوين برنامه و آشنايي با كتابخانه و شيوه هاي جديد كتابداري مي باشد.2- مديران مدارس ابتدایی ي شهرستان هرمزگان به آموزش در زمينه ي مهارت های انساني نياز دارند. بيشترين نياز آنان در اين زمينه خودشناسي به منظور شناخت نقاط قوت و ضعف خود و كسب دانش و اطلاعات در زمينه ي رهبري در آموزشگاه، و كمترين نياز آنان آشنايي با گروه ها و سازمان هاي غيررسمي در آموزشگاه مي باشد.3- مديران مدارس ابتدایی شهرستان هرمزگان به آموزش در زمينه ي مهارت های ادراكي نياز دارند. بيشترين نياز آنان در اين زمينه شناسايي موانع، محدوديت ها و كاستي هاي موجود در زمينه ي مديريت در آموزشگاه، و كمترين نياز آنان شناخت زمينه ي تاريخي، فرهنگي و اجتماعي مديريت مي باشد.
روش شناسیِ پژوهشتحقيق حاضر از نوع تحقيقات توصيفي - پيمايشي است. جامعه ی آماری تحقیق شامل تمامی مدیران مدارس ابتدایی پسرانه ی شهرستان لارستان می باشد که حدود 70 نفر برآورد می شوند. که نمونه گیری از تمامی مدیران به روش سرشماری انجام می شود.
اطلاعات در اين تحقيق به دو روش توصيفي و پیمایشی جمع آوري شده است. ابتدا جهت جمع آوري اطلاعات مربوط به مباني نظري در زمينه ي پژوهش، از كتابخانه‌ها، مركز اسناد و مدارك ملي ايران، سايت‌هاي اينترنتي، كتب، مقالات و پايان‌نامه‌ها استفاده شد. سپس با استفاده از روش دلفی و پرسشنامه پایانی، داده‌ها جمع آوري، و سپس تجزيه و تحليل گردید.
ابزار اندازه گیری پرسشنامه ی محقق ساخته و براساس فن دلفی بوده است. در فن دلفی به منظور بررسي نگرش ها و قضاوت هاي افراد و گروه ها، از پرسش نامه يا ابزارهاي ديگري استفاده به عمل مي آيد. سپس با جمع بندي و ايجاد توافق ميان ديدگاه ها و نظرات افراد، مجموعه اي از موارد به عنوان نتيجه و بر حسب اولويت به دست مي آيد که مي تواند مبناي تدوين برنامه يا هر گونه تصميم گيري ديگر را تشکيل دهد (فتحي واجارگاه،1384،ص124؛ در این زمینه همچنین مراجعه کنید به کندی، 2004؛ لندتا، 2006؛ و چو، 2008). در این پژوهش نیز با استفاده از دیدگاه های مدیران مدارس ابتدایی شهرستان، در زمینه ی نیازها از طریق پرسشنامه باز اطلاعات اولیه جمع آوری شده است؛ سپس با استفاده از این نظرات، نیازها مشخص شده اند و در قالب پرسشنامه ی محقق ساخته جهت تعیین و اولویت بندی آن ها در اختیار افراد نمونه قرار گرفته اند. پس از تجزیه و تحلیل پرسشنامه، نیازها و چگونگی اولویت بندی آن ها مشخص شده است. پایایی پرسشنامه ی شماره ی دوم از طریق آزمون الفای کرونباخ 0.931 به دست آمد که نشان از پایایی مطلوب آن است. روایی پرسشنامه نیز از طریق اساتید و مدرسان این حوزه مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفت و نهایتاً مطلوب شناخته شد.
براي پاسخگويي به سوال هاي تحقيق و تجزيه و تحليل داده‌هاي به دست آمده، از روش‌هاي آمار توصيفي شامل جداول توزيع فراواني، درصد، درصد خالص، درصد تجمعی، نمودار، و آمار استنباطي شامل آناليز واريانس ناپارامتري فريدمن و آزمون خی دو استفاده شده است. جهت تجزيه و تحليل داده ها نيز از نرم افزار spss استفاده شده است.
یافته های تحقیق1- سوال اول پژوهش: مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات بدنی آنان به چه آموزش هایی نیاز دارند؟
به منظور بررسی این سوال پژوهش، پرسشنامه ی مرحله ی اول طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات اولیه ی به دست آمده تنظیم و کدگذاری شد. براساس این یافته ها (نیازهای مقدماتی)، پرسشنامه ی مرحله ی دوم طراحی و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. این پرسشنامه حاوی مواردی بود که در مرحله ی اول به عنوان نیاز مطرح شده بود و اکنون مدیران می بایست آن ها را انتخاب می کردند. پس از جمع آوری پرسشنامه ی مرحله ی دوم، پاسخ مدیران به نیازها مشخص گردید که در جدول شماره ی 1 بر اساس تعداد انتخاب کنندگان و درصد آن ها آمده است؛
جدول شماره ی 1: نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات بدنی آن ها2- سوال دوم پژوهش: مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان ابتدایی در زمینه-ی مسایل و موضوعات روانی - عاطفی آنان به چه آموزش هایی نیاز دارند؟
به منظور بررسی این سوال پژوهش، پرسشنامه ی مرحله ی اول طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات اولیه ی به دست آمده تنظیم و کدگذاری شد. براساس این یافته ها (نیازهای مقدماتی)، پرسشنامه ی مرحله ی دوم طراحی و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. این پرسشنامه حاوی مواردی بود که در مرحله ی اول به عنوان نیاز مطرح شده بود و اکنون مدیران می بایست آن ها را انتخاب می کردند. پس از جمع آوری پرسشنامه ی مرحله ی دوم، پاسخ مدیران به نیازها مشخص گردید که در جدول شماره ی 2 بر اساس تعداد انتخاب کنندگان و درصد آن ها آمده است؛
جدول شماره ی 2: نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات روانی - عاطفی آن ها3- سوال سوم پژوهش: مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان در زمینه مسایل و موضوعات آموزشی آنان به چه آموزش هایی نیاز دارند؟
به منظور بررسی این سوال پژوهش، پرسشنامه ی مرحله ی اول طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات اولیه ی به دست آمده تنظیم و کدگذاری شد. براساس این یافته ها (نیازهای مقدماتی)، پرسشنامه ی مرحله ی دوم طراحی و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. این پرسشنامه حاوی مواردی بود که در مرحله ی اول به عنوان نیاز مطرح شده بود و اکنون مدیران می بایست آن ها را انتخاب می کردند. پس از جمع آوری پرسشنامه ی مرحله ی دوم، پاسخ مدیران به نیازها مشخص گردید که در جدول شماره ی 4 بر اساس تعداد انتخاب کنندگان و درصد آن ها آمده است؛
جدول شماره ی 3: نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات آموزشی آن ها4- سوال چهارم پژوهش: اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان چگونه است؟
4-1. اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات بدنی آنان چگونه است؟ به منظور بررسی این سوال پژوهش، پرسشنامه ی مرحله ی اول طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات اولیه ی به دست آمده تنظیم و کدگذاری شد. براساس این یافته ها (نیازهای مقدماتی)، پرسشنامه ی مرحله ی دوم طراحی و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. این پرسشنامه حاوی مواردی بود که در مرحله ی اول به عنوان نیاز مطرح شده بود و اکنون مدیران می بایست آن ها را اولویت بندی می کردند. پس از جمع آوری پرسشنامه ی مرحله ی دوم، پاسخ مدیران به اولویت بندی نیازها مشخص گردید. جهت اولویت بندی نیازها از آناليز واريانس ناپارامتري فريدمن استفاده شده است. در اين تحليل به دنبال اثبات يکي از فرضيات زير بوده ایم:
H0: از نظر پاسخ دهندگان نیازها جهت آموزش داراي اهميت يکسان هستند.
H1: از نظر پاسخ دهندگان نیازها جهت آموزش داراي اهميت يکسان نيستند.
جدول شماره ی 4: آزمون خی دو برای موضوع 4-1 ميزان آماره خي دو جهت اثبات يکي از فرضيات فوق برابر 109.054 با درجه آزادي 20 و سطح معناداري 0.000 است. چون ميزان سطح معناداري از ميزان خطاي نوع اول در سطح 0.05 کمتر است لذا فرض يکسان بودن اهميت نیازها رد مي گردد و بنابراين نیازها داراي اهميت يکسان نيستند.
در جدول شماره ی 5 نیازها بر اساس متوسط رتبه آمده است؛ بر اساس این جدول، 5 نیاز اول مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در زمینه مسایل و موضوعات بدنی آنان عبارتند از: 1- مسایل جسمی دانش آموزان و چگونگی برخورد با آن ها، 2- آشنایی با حرکات صحیح بدن همانند طرز راه رفتن، 3- تربیت بدنی و ورزش های تأثیرگذار، 4- تغذیه و مسایل و نیازهای دانش آموزان در این زمینه، 5- بیماری های شایع در جامعه و دنیای امروز.
جدول شماره ی 5: اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات بدنی آنان4-2. اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات روانی – عاطفی آنان چگونه است؟ به منظور بررسی این سوال پژوهش، پرسشنامه ی مرحله ی اول طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات اولیه ی به دست آمده تنظیم و کدگذاری شد. براساس این یافته ها (نیازهای مقدماتی)، پرسشنامه ی مرحله ی دوم طراحی و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. این پرسشنامه حاوی مواردی بود که در مرحله ی اول به عنوان نیاز مطرح شده بود و اکنون مدیران می بایست آن ها را اولویت بندی می کردند. پس از جمع آوری پرسشنامه ی مرحله ی دوم، پاسخ مدیران به اولویت بندی نیازها مشخص گردید. جهت اولویت بندی نیازها از آناليز واريانس ناپارامتري فريدمن استفاده شده است. در اين تحليل به دنبال اثبات يکي از فرضيات زير بوده ایم:
H0: از نظر پاسخ دهندگان نیازها جهت آموزش داراي اهميت يکسان هستند.
H1: از نظر پاسخ دهندگان نیازها جهت آموزش داراي اهميت يکسان نيستند.
جدول شماره ی 6: آزمون خی دو برای موضوع4-2ميزان آماره خي دو جهت اثبات يکي از فرضيات فوق برابر 93.922 با درجه آزادي 23 و سطح معناداري 0.000 است. چون ميزان سطح معناداري از ميزان خطاي نوع اول در سطح 0.05 کمتر است، لذا فرض يکسان بودن اهميت نیازها رد مي گردد و بنابراين نیازها داراي اهميت يکسان نيستند.
در جدول شماره ی 7 نیازها بر اساس متوسط رتبه آمده است؛ بر اساس این جدول، 5 نیاز اول مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات روانی - عاطفی آنان عبارتند از:
1- احساسات دانش آموزان (شناخت آن ها و چگونگی هدایت و برخورد با آن ها)، 2- اختلالات روانی دانش آموزان و چگونگی کنترل، 3- چگونگی ایجاد ارتباط نزدیک با والدین دانش آموزان در زمینه ی مسایل روحی، 4- نیازهای روانی – عاطفی دانش آموزان، 5- راه ها و شرایط برقراری محیط امن برای دانش آموزان.
جدول شماره ی 7: اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات روانی – عاطفی آنان4-3. اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات آموزشی آنان چگونه است؟ به منظور بررسی این سوال پژوهش، پرسشنامه ی مرحله ی اول طراحی شد و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات اولیه ی به دست آمده تنظیم و کدگذاری شد. براساس این یافته ها (نیازهای مقدماتی)، پرسشنامه ی مرحله ی دوم طراحی و در اختیار افراد نمونه قرار گرفت. این پرسشنامه حاوی مواردی بود که در مرحله ی اول به عنوان نیاز مطرح شده بود و اکنون مدیران می بایست آن ها را اولویت بندی می کردند. پس از جمع آوری پرسشنامه ی مرحله ی دوم، پاسخ مدیران به اولویت بندی نیازها مشخص گردید. جهت اولویت بندی نیازها از آناليز واريانس ناپارامتري فريدمن استفاده شده است. در اين تحليل به دنبال اثبات يکي از فرضيات زير بوده ایم:
H0: از نظر پاسخ دهندگان نیازها جهت آموزش داراي اهميت يکسان هستند.
H1: از نظر پاسخ دهندگان نیازها جهت آموزش داراي اهميت يکسان نيستند.
جدول شماره ی 8: آزمون خی دو برای موضوع4-3.ميزان آماره خي دو جهت اثبات يکي از فرضيات فوق برابر 105.358 با درجه آزادي 28 و سطح معناداري 0.000 است. چون ميزان سطح معناداري از ميزان خطاي نوع اول در سطح 0.05 کمتر است، لذا فرض يکسان بودن اهميت نیازها رد مي گردد و بنابراين نیازها داراي اهميت يکسان نيستند.
در جدول شماره ی 7 نیازها بر اساس متوسط رتبه آمده است؛ بر اساس این جدول، 5 نیاز اول مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه مسایل و موضوعات آموزشی آنان عبارتند از: 1- روش های علاقه مند کردن دانش آموزان به تحصیل و یادگیری، 2- رشد و پروش عقل و منطق، 3- راه های ارتقای انگیزه در دانش آموزان جهت یادگیری 4- فن آوری های نوین آموزشی مانند فن آوری اطلاعات و نحوه ی استفاده از آن ها، 5- تربیت دینی.
جدول شماره ی 9: اولويت بندي نيازهاي آموزشي مديران مدارس ابتدایی شهرستان لارستان در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات آموزشی آنانبحث و نتیجه گیریپس از بررسی و تجزیه و تحلیل سوال اول پژوهش که به بررسی و تعیین نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات بدنی آنان می پردازد، می توان نتیجه گرفت که این نیازها بر حسب 5 اولویت اول عبارتند از: 1- مسایل جسمی دانش آموزان و چگونگی برخورد با آن ها، 2- آشنایی با حرکات صحیح بدن همانند طرز راه رفتن، 3- تربیت بدنی و ورزش های تأثیرگذار، 4- تغذیه و مسایل و نیازهای دانش آموزان در این زمینه، 5- بیماری های شایع در جامعه و دنیای امروز. نتیجه ی این پژوهش به نوعی با نتایج پژوهش انتصاري (1379) و بلاغت (1384) هماهنگ است.
پس از بررسی و تجزیه و تحلیل سوال دوم پژوهش که به بررسی و تعیین نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات روانی - عاطفی آنان می پردازد، می توان نتیجه گرفت که این نیازها بر حسب 5 اولویت اول عبارتند از: 1- احساسات دانش آموزان (شناخت آن ها و چگونگی هدایت و برخورد با آن ها)، 2- اختلالات روانی دانش آموزان و چگونگی کنترل، 3- چگونگی ایجاد ارتباط نزدیک با والدین دانش آموزان در زمینه ی مسایل روحی، 4- نیازهای روانی – عاطفی دانش آموزان، 5- راه ها و شرایط برقراری محیط امن برای دانش آموزان. نتایج این پژوهش به نوعی با نتایج پژوهش عليپور مقدم ( 1382)، انتصاري (1379) و بلاغت (1384) هماهنگ است.
پس از بررسی و تجزیه و تحلیل سوال سوم پژوهش که به بررسی و تعیین نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی در ارتباط با دانش آموزان پسر در زمینه ی مسایل و موضوعات آموزشی آنان می پردازد، می توان نتیجه گرفت که این نیازها بر حسب 5 اولویت اول عبارتند از: 1- روش های علاقه مند کردن دانش آموزان به تحصیل و یادگیری، 2- رشد و پروش عقل و منطق، 3- راه های ارتقای انگیزه در دانش آموزان جهت یادگیری 4- فن آوری های نوین آموزشی مانند فن آوری اطلاعات و نحوه ی استفاده از آن ها، 5- تربیت دینی. نتیجه ی این پژوهش به نوعی با نتایج پژوهش انتصاري (1379)، مرادي ( 1373)، عليپور مقدم ( 1382) و بلاغت (1384) هماهنگ است
نتیجه ی پژوهش به طور کلی نشان می دهد که مدیران دارای نیازهای مهمی هستند که باید به آن ها توجه کرد. از این رو توجه به پیشنهادهایِ زیر جهت رفع نیازهایِ مذکور می تواند مفید باشد:
- تبديل فوري نيازهاي آموزشي مديران به برنامه هاي آموزشي براي آنان.
- استفاده از نتايج نيازسنجي هنگام استخدام كاركنان جديد، ارتقا و انتقال كاركنان.
- انجام نيازسنجي آموزشي قبل از برگزاري هرگونه دوره آموزشي.
- انجام هر چند سال يكبار نيازسنجي به خاطر تغييرات سريع تكنولوژي، روش ها و استراتژي ها.
- استفاده مطلوب از تحقيقات به عمل آمده جهت بهبود كيفيت برنامه هاي آموزشي مديران.
- حدالامكان بايد سعی شود كه نيازها پيش از تشديد و اوج گيري شناسايي و رفع شوند.
- نيازهاي آموزشي تعيين شده تا كهنه و قديمي نشده اند، بلافاصله به اهداف آموزشي تبديل شوند و براي آن ها به شکل مناسبي برنامه ريزی شود.
- در رفع نيازها بر اساس تقدم و اولويت، اقدام شود.
- برنامه ريزي و انتخاب محتواي دوره هاي آموزشي بر مبناي نيازسنجي انجام شود.
- هنگام برنامه ريزي جهت برگزاري دوره هاي آموزشي، تناسب آن را با وضعيت مديران از لحاظ نوع نياز، مكان، زمان، روش، مدت و شرايط موجود در نظر گرفته شود.
- در برنامه ريزي و بهسازي حرفه اي مديران از همكاري و مشاركت خود آنان، بالادستان و زيردستان نيز استفاده شود.
برای دریافت جداول بر روی دانلود کلیک نمائید
دانلود
كلام اول 
موضوع: مقالات كنفرانس هاي داخلي
نويسنده: 
تاريخ: 15 آذر 1391
بازديدها: 4311
