موضوع: مقالات كنفرانس هاي داخلي
نويسنده: administrator
تاريخ: 5 خرداد 1391
بازديدها: 2242
نقش آموزش عالی در توسعه علمی استان فارس و بررسی عوامل و موانع
دکتر سید احمد هاشمی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
Hashemi-ahmad @ yahoo.com
لامرد- دانشگاه آزاد اسلامی- معاونت آموزشی و دانشجویی
ابوالفضل عباسی
کارشناس علوم تربیتی
A.abolfazl1369@yahoo.com
چکیده
توسعه ی علمی، یکی از ارکان اصلاح توسعه پایدار و منشأ رشد هر جامعه ای می باشد. توسعه علمی به معنای اتکای جامعه به روش و دانش عقلانی و علمی برای حل مسایل زندگی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است. در این رهگذر نظام آموزش عالی نقش فزاینده ای در پیشرفت و توسعه ی علمی جوامع بر عهده دارد. توسعه ی علمی از دو جنبه ی کمی شامل بخش آموزش و پژوهش، و کیفی شامل سه بخش دانشگاه ها، اساتید و دانشجویان قابل بررسی است. توسعه ی کمی و کیفی هر یک از این بخش ها می تواند زمینه ساز توسعه ی علمی پایدار شود.
پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش آموزش عالی در توسعه ی علمی استان فارس پرداخته است. و در این رابطه موانع و عوامل این توسعه را مشخص نموده است.
واژگان کلیدی: توسعه علمی، تحقیق، توسعه پژوهش، موانع.
مقدمه
جوامع انسانی همواره در پوشش تاریخی خود، به سر می برند. تغییرات اجتماعی و تحولات ناشی از این پوشش ها به آفرینش حیات پرفراز و نشیب تمدن این جوامع می انجامد. در این میان برخی جوامع توانسته اند در ادواری از تارخ خود تمدنی برتر شوند و این مهم در رهگذر « خودبازیابی» و توسعه ی علمی این جوامع بوده است.
یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار هر کشوری توسعه علمی می باشد. بطوری که توسعه علمی منجر به توسعه منابع انسانی، اقتصادی و دیگر ارکان توسعه پایدار می شود. به عبارتی توسعه علمی منشأ رشد هر کشوری است. پرواضح است که کسب جایگاه شایسته در جهت فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در جهان تنها از طریق تولید علم و پیشتازی توسعه علمی حاصل می-گردد ( اباذری، 1384).
تحولات شگرف انتهای قرن بیستم و پیش بینی انقلابات علمی، اطلاعاتی و مدیریتی در قرن بیست و یکم، مبین ابهام اساسی فراروی بشریت در مواجهه با آینده است. نقش محوری دانشگاه ها و نظام آموزش عالی در شکل گیری و رهبری این تحولات انکار ناپذیر است و برای تدوین و دسترسی صحیح به آینده ای در خور، چشم جهانیان مجدداً به دانشگاه ها دوخته شده است. عدم توجه به آموزش عالی، عدم توجه به زیرساخت های لازم برای توسعه علمی است. امروزه آموزش عالی و دانشگاه ها با توجه به نقش فزاینده ای که در زمینه پیشرفت و ارتقای علمی، فناوری، فرهنگی و اقتصادی کشورها به عهده گرفته اند، موظفند به طور دائمی ساختارها و نیازهای خود را جهت همگام شدن با تغییرات خصوصاً توسعه علمی مورد بازنگری و ارزشیابی قرار دهند (هاشمی، 1390).
استان فارس به عنوان یکی از قطب های علمی کشور می باشد که دارای ظرفیت ها و پتانسیل های زیادی است. مهم ترین رکن توسعه علمی این استان بدون شک، نظام آموزش عالی در شکل های مختلف آن می باشد. از این رو لازم است در فرایند توسعه علمی این استان به بازاندیشی و اصلاح نگرش ها نسبت به دانشگاه از بیرون و نیز پاسخگو کردن دیگاه و ساختارهای کنونی در عرصه های آوزشی، پژوهشی، فرهنگی و اجرایی اهتمام کرد. در حقیقت فضاهای نظری و علمی این دانشگاه ها به تناسب نیازهای امروز جامعه و استان ضرورت دارد. برای گسترش توانایی های دانشگاه در جهت پاسخ به این شرایط متغیر محیطی و نیازهای اجتماعی، باید مسئولیت پذیری درونی دانشگاه ها را افزایش داد. در این مقاله سعی بر آن شده تا با بررسی جنبه های مختلف توسعه علمی استان فارس به نقش آموزش عالی در این روند پرداخته شود و موانع موجود در این راه بررسی شود.
توسعه ی علمی ، مفاهیم و دیدگاه ها
امروزه بیش از هر زمان دیگری در همه جای جهان، سخن از توسعه، پیشرفت و تعالی است و این توسعه پیشرفتی است عمدتاً مادی و فرآیند جدید دنیای غرب که ارائه کننده مفاهیم خاص اراده شده مردمان آن سامان است. لذا چاره ای نیست جز اینکه خواستاران توسعه به تمدن جدید متوسل گردند و انسان امروزی باشند (شاهی،1378).
توسعه خواه در معنای محدود آن که ناظر به توسعه اقتصادی است و خواه در معنای وسیع تر که فرهنگ را نیز در برمی گیرد، ارتباطی وثیق با علم و فناوری دارد. جهش های علمی و تکنولوزیک، انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرایندهای جهانی شدن بیش از پیش این واقعیت را تأیید می کند که حرکت بسوی آینده و دستیابی به توسعه اصلی ضروری و اساسی می باشد (اباذری،1384). توسعه علمی شرط بقاء و استمرار قدرتمند هر جامعه است. این توسعه تنها در پناه سعی و تلاش دانشمندان، دانش پژوهان و بطور کلی صاحبنظران علوم مختلف امکان پذیر است.
بطور کلی توسعه علمی از دو دیده گاه کمی و کیفی قابل بررسی است؛ در این جا به اختصار به این دو جنبه پرداخته می شود:
الف: کمی- توسعه کمی علوم نیز خود از دو جنبه قابل بحث می باشد که شامل افزایش تنوع در آموزش و پژوهش است. از منظرآموزشی می توان به افزایش رشته های تحصیلی، با توجه به پیشرفت سریع علوم و ضرورت تربیت نیروی متخصص جهت انجام تحقیقات در موضوعات جدید همچون نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی اشاره کرد. افزایش تعداد دانشجویان نیز بنحوی در زیر مجموعه توسعه کمی آموزش قرار می گیرد (عظیمی،1378)
از زاویه ای دیگر توسعه کمی موضوعات تحقیقی و وارد شدن به جزئیات بیشتر، در هر موضوع را باید در نظر گرفت. با پیشرفت علم و به کارگیری دستاوردهای علمی مسائل جدیدتری به وجود می آیند که رفع آن ها مستلزم انجام تحقیقات جدیدتری می باشد (موحد،1378).
انجام تحقیقات جدید نیازمند تجهیزات و وسایل تحقیقاتی نوین می باشد که باید افراد دست اندرکار، در زمینه ساخت اینگونه لوازم با برقراری ارتباط بیشتر با محققین در جهت ساخت آنها گام بردارند . بنابراین برقراری ارتباط جهانی برای شرکت ها و سازندگان تجهیزات آزمایشگاهی و پژوهشی و خصور مستمر آنها در نمایشگاه های بین المللی دستاوردهای صنعتی جهت آشنایی با فناوری روز و ارتقا کیفیت ساخت ابزارهای تحقیقی،لازم و ضروری خواهد بود.
ب: کیفی- توسعه کیفی در آموزش عالي تمام كاركردها و فعاليت ها از جمله: آموزش، پژوهش، كاركنان، دانشجويان، امكانات و تجهيزات، خدمات به اقشار جامعه و دانشگاه را در بر مي گيرد. به عبارت ديگر، بر اساس الگوي عناصر سازماني براي بهبود كيفيت نظام آموزش عالي، بايد به تمام عناصر اعم از درونداد، فرايند، محصول، برونداد و پيامدها توجه داشت (بازرگان، 1380). نگرش به توسعه علمی از نظر کیفی بسیار حساس تر و مهم تر از بخش اول می باشد چرا که اگر رشته های تحصیلی فقط به صورت کمی توسعه یابند همواره در هر رشته فقط در حد الفبای مطالب خواهیم بود و هیچگاه به کلمات و نهایتاً به جملات ارزشمند و پرمعنی نخواهیم رسید بنابراین پس از فراهم شدن هسته های اولیه رشته های تحصیلی باید به ارتقاء کیفیت آموزشی و پژوهشی در آن رشته ها پرداخت تا بتوانیم به جایی برسیم که حتی صادر کننده فناوری و علوم در برخی رشته ها باشیم.
امروزه اقتصاد نظریه پردازان ژاپنی بر این عقیده اند که انسان با واگذاری کارهای سخت و وقت گیر به ماشین می تواند فرصت و فراغت بیشتری داشته باشد تا با پیشبرد کیفیت علوم و دستیابی به تکنولوژی های برتر و صدور دستاوردهای علمی به سود اقتصادی بالاتر برسد (عظیمی،1378).
کیفیت آموزشی و پژوهشی از جمله دغدغه هایی است که همیشه نظام های دانشگاهی برای دستیابی به آن تلاش می کنند. ارتقای مستمر کیفیت آموزشی به عنوان ضرورتی محسوب می شده است که کوشش های قابل توجهی در دو دهه ی اخیر جهت ارتقای آن در کشورهای مختلف به عمل آمده است (کرافت ،2002).
بطور کلی کیفیت توسعه علمی در سه جنبه قابل بحث می باشد:
دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی
• آموزش
الف) ایجاد پیوند دو سویه بین آموزش و پژوهش: باید هرچه بیشتر فعالیت های آموزشی دانشگاه ها به سمت تحقیقی شدن پیش روند. علم تئوری و آموزش دانشجویان در قالب علوم محض و آشنا نکردن آن ها با کابرد علوم و تحقیقات، نیروی متخصص جامعه را به جایی نخواهد رساند. دانشجویان پس از فراغت از تحصیل سال ها در بیراهه ها و جاده های هزار تو سرگردان خواهند بود تا به فواید واقعی آموخته های خود در تحقیقات پی ببرند.
متاسفانه در کشورهای در حال توسعه پول های بخش آموزش و تحقیقات، بیشتر صرف آموزش می شود. به عبارت دیگر دانشگاه های شباهت به دبیرستان های بزرگ دارند. اختصاص کم بودجه تحقیقاتی، (حدود دهم درصد در آمد ناخالص ملی) ناشی از عدم توجه به تحقیق در کشورهای در حال توسعه است و جالب این که سهم دانشگاه ها حدود 10درصد از این مقدار ناچیز است و این در حالی است که70 درصد محققان کشور در این بخش شاغل می باشند (عکاشه،1378) بنابراین جهت توسعه ی علمی استان فارس لازم است؛ مسئولین اموزش عالی با برنامه ریزی های علمی و دقیق و ایجاد پیوند بین آموزش و پژوهش عملی زمینه ی ارتقای کیفی این نظام را فراهم آورند.
موانعی که در این راه وجود دارد شامل نبود بودجه کافی، آزمایشگاه و مؤسسات تحقیقاتی معتبر، عدم تناسب ساعات کلاسی و حجم دروس، سهل انگاری خود اساتید و دانشجویان و ... می باشد. بنابراین لازم است با ایجاد فرهنگ آموزشی و پژوهشی، تربیت تکنسین های آزمایشگاه و... این مهم ار ارتقاء بخشیم.
ب) تعامل با سایر دستگاه های اجرایی و تحقیقاتی
مشكل ديگر، نبود ارتباط ميان دانشگاهها و مراكز توليدي و صنعتي است، به گونه‌اي كه امروزه به رغم ايجاد و گسترش دانشگاه هاي صنعتي، حلقه‌هاي پيوند آنها با صنعت و توليد چندان شكل نگرفته است.
هدف کلی، استفاده از همکاری های میان دانشگاه و صنعت، جهت دهی مطلوب و مؤثر به برنامه ها و تصمیم های مرتبط با مسائل و چالش های چند بعدی موجود در اجتماع و ارائه ی خدمات هر چه بهتر و بیشتر به جامعه است (آرمسترانگ ، 1982، 59). دانشگاه و صنعت از عوامل بسیار مهم در شکوفایی جامعه است؛ به نحوی که صنعت با شاغل نمودن فارغ-التحصیلان دانشگاه، علاوه بر استفاده از دانش آنان در شکوفایی خود، خروجی دانشگاه را به کار بسته و مانع از بیکار و بی ارزش شدن آنان می شود. به طور کلی، با رشد و شکوفایی دانشگاه و صنعت، جامعه نیز از جنبه های مختلف متحول می شود؛ از این رو، همکاری دانشگاه و صنعت، جامعه نیز از یک منظر، تغییرات اساسی در دانشگاه ها را می طلبد که کارآفرین کردن دانشگاه می تواند مهم ترین گام در پیشبرد این همکاری محسوب شود (آقاجانی و کیاکجوری، 1385).
لذا آموزش عالی باید با نیازهای جامعه سازگار باشد و در این زمینه به جای برنامه ریزی های سالانه باید برنامه ریزی های طویل المدت نمود (شاهی،1378).
لذا با توجه به تفاسیر فوق برگزاری جلسات و گردهمایی های متعدد بین مسولین و کارشناسان و پژوهشگران با اساتید دانشگاه ها، جهت همگرا کردن فعالیتهای آموزشی متناسب با نیازهای جامعه و استان، جهت رسیدن به حداکثر بازدهی علمی و شکوفایی آموخته های فارغ التحصیلان دانشگاه ها لازم و ضروری می باشد.
ج) ایجاد ارتباط با دیگر دانشگاه های داخلی و خارجی
یکی از اصلی ترین محورهای آموزشی عالی کشور به روز کردن روشهای آموزشی و محتوی و مطالب علمی می باشد تا نسل جوان کشور با آخرین یافته ها و دستاوردهای علمی دنیا آشنا شود بنابراین با برپایی همایش و گنگره ها و دعوت از اساتید دانشگاه های دیگر اعم از داخلی یا خارجی یا انجام سفرهای علمی تحقیقاتی به آن دانشگاه ها می توان هرچه بیشتر در کیفیت آموزش و تربیت بهتر دانشجو و ارتقاء علمی و رسیدن به استانداردهای جهانی موثر باشد دانشجو باید در جریان تحولات روز قرار بگیرد تا بتواند با تکنولوژی روز پیش رود و پس از فارغ التحصیلی بتواند فعالیت های تحقیقاتی و اجرایی خود را مطابق آخرین شرایط دنیا و گام به گام محققین خارج از کشور صورت دهد (شاهی،1378).
همچنین لازم جهت توسعه ی هر چه بیش تر استان فارس یک همپوشانی علمی، آموزشی و فرهنگی بین شکل های مختلف آموزش عالی اعم از دولتی، آزاد، پیام نور، غیرانتفاعی و علمی کاربردی برقرار شود.
د) ایجاد و توسعه دانشگاه های مجازی
اگر باور داشته باشیم که می توانیم از راه دور و بدون نیاز به حضور در یک مکان و برقراری ارتباط نزدیک با استاد، مطلبی را بیاموزیم، به این هم خواهیم رسید که می توانیم یک دانشگاه مجازی بر پا کنیم. یک دانشگاه مجازی در حقیقت پایگاهی است که تمامی دروس و برنامه های آموزشی موجود در آن از طریق جهان مجازی اینترنت به دانشجویان ارائه خواهد شد. به این صورت دیگر نیازی نخواهد بود که دانشجویان در کلاس درس به صورتی سنتی حاضر شوند و تمامی آموزش ها از راه دور صورت خواهند گرفت.
با رشد روند جهانی شدن و توسعه روز افزون فن آوری اطلاعات و ارتباطات، همه ابعاد زندگی بشر با تغییر و تحولات سریع روبه رو شده است. آموزش و پرورش نیز بعنوان یک نهاد آموزشی شدیداً تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته است و اگر نتواند خود را با این تحولات هماهنگ و همگام کند؛ بقا و حیات آن به خطر خواهد افتاد.
فن آوری اطلاعات و ارتباطات در طی زمان کوتاه به یکی از اجزای اساسی جامعه مدرن تبدیل شده است. اینک بسیاری از کشورها به موازات خواندن، نوشتن و حساب کردن، درک فن آوری اطلاعات و ارتباطات و تسلط بر مهارتها و مفاهیم پایه فن آوری اطلاعات و ارتباطات را بعنوان بخشی از هسته مرکزی آموزش و پرورش مورد توجه قرار داده اند. این تکنولوژی با قدرت بالا در پردازش، ذخیره و انتقال داده ها و اطلاعات توانسته است ماهیت روشهای یادگیری و اطلاع رسانی را تغییر دهد و امکانات مناسبی را برای ارایه خدمات آموزشی بدون محدودیت زمانی و مکانی فراهم آورد. آموزش و پرورش برای تطبیق با شرایط جدید نیاز به تجدید ساختار و تجدید نظر در چشم انداز و خط مشی های خود دارد و بدون استفاده مناسب از تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی،چنین تجدید ساختاری امکان پذیر نیست و ضرورت دارد در کشور بزودی بستر لازم برای اجرا و توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در موسسات آموزشی فراهم گردد (هاشمی، 1389).
در این زمینه می توان به تنگناهایی مانند: بی سوادی، فقر، تعداد رایانه های شخصی پایین، عدم وجود محیط فارسی اینترنتی، فقدان تجربه اندوزی، عدم توجیه اقتصادی و فنی برای عرضه ی فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در برخی مناطق، فقدان انگیزه ی تولیدکنندگان کالاهای معنوی به علت فقدان قانون و عدم حمایت و بی رونقی بازار اطلاعات می باشند (دانایی فرد، 1384).
• پژوهش
در راستای توسعه علمی باید چشم انداز آینده دانشگاه ها در جهت آموزشی – پژوهشی شدن باشد. آموزش بدون تحقیقات هیچ مفهوم و معنی مشخصی ندارد و شاید تهی به نظر برسد حرکت آموزش عالی دور مانده از تحقیقات به طور قطع از سطع فراتر نخواهد رفت، این آموزش نامتوازن بیش تر مصرف کننده علم خواهد بود تا تولید کننده و تا زمانی که آموزش عالی هر کشور خود تولید کننده علم نباشد و مدار آموزشی اش را بر مبنای جزوه های تکراری و یا کتاب های ترجمه شده محدود نماید به سرعت در رقابت های جهانی محو خواهد شد(شاهی،1378)
بنابراین لازم است بسترها و زمینه ها یلازم برای فعالیت های پژوهشی فراهم شود. تقویت زیرساخت های زیر می تواند این مهم را توسعه بخشد:
الف) کتابخانه ها: وجود کتابخانه با جدیدترین منابع و ژورنال ها و کتب علمی فارسی ولاتین شرط اول تحقیق می باشد و با توجه به توسعه روزافزون کامپتوتر، تجهیز کتابخانه ها با cd های حاوی اطلاعات تصویری و متنی، میکرو فیلم ، فیلم های vhs جهت سرویس دهی بهتر به پژوهشگران لازم و ضروری است.از مشکلات و موانع این بخش نبود افراد مطلع و متخصص در کتابخانه ها جهت راهنایی سریعتر و موثرتر به محققین و علی الخصوص دانشجویان است. همچنین راهنکایی های اولیه کتابداران متخصص و ماهر به دانشجو به عنوان یک فرد مبتدی در ابتدای راه تحقیق وپژوهش است، بسیار موثر خواهد بود.
ب) فناوری اطلاعات و ارتباطات: فناوری اطلاعات سالهاست که در کشورهای پیشرفته به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای توسعه مورد استفاده قرار گرفته است. تغییر و تحولات سریع محیطی در عصر اطلاعات همه سازمانها و نهادهای بشری از جمله آموزش و پرورش را با چالشهایی از قبیل جهانی شدن، رقابت شدید، کمبود منابع و نوسانات غیر قابل پیش بینی رو به رو ساخته است.
با اختراع وسایل ارتباط جمعی مانند رادیو، تلویزیون، تلفن، تلگراف، ماهواره نقش اطلاعات در جامعه بشری بیشتر شده و به دنبال آن با اختراع رایانه امکان اتصال رایانه ها به یکدیگر، اینترنت پا به عرصه وجود نهاد. تاریخچه اینترنت به اوایل سالهای 1960 باز می گردد. زمانی که سازمان دفاعی آمریکا یک پروژه تحقیقاتی پیشرفته را برای اتصال چندین رایانه بزرگ در سراسر آمریکا مورد توجه قرار داد. سرانجام در سالهای 1965 پروژه آرپانت را شروع کرد و در سال 1969 طرح آرپانت، 30 رایانه را در سراسر آمریکا به هم متصل ساخت که به وسیله آن اساتید دانشگاه و دانشمندان نظامی به کمک رایانه، اطلاعات را رد و بدل می کردند و به زودی ارسال نامه الکترونیکی از طریق آرپانت امکان پذیر شد، سرانجام روی تایمزینسون1 اولین نامه الکترونیکی را در سال 1971 توسعه داد و از آن زمان تا کنون ایمیل یکی از روشهای گسترده برقراری ارتباط است. در سال 1972 یا شبکه گروه کاری2 توسط وینتون کارف3 شروع به کار کرد. بدین سبب از او به نام پدر اینترنت نام می برند و سر انجام در سال 1973 اینترنت بین المللی شده است(www.ithistory.net). بنا براین تکنولوژی های جدید که شامل وسایل ارتباطی، رایانه، اینترنت، نرم افزارها و ... می باشد، فن آوری اطلاعات و ارتباطات نام گرفته است و به خاطر توانایی اش در تبادل، پردازش، ذخیره اطلاعات با سرعت بالا به صورت معجزه آسایی زندگی بشر را دچار دگرگونی کرده است و روشهای آموزش و پرورش، تجارت و اقتصاد را متحول کرده است. و مفاهیم جدیدی را مطرح کرده است. این تکنولوژی از اوایل سال 1980 وارد محیط آموزشی شده و از رایانه برای یادگیری دانش آموزان بهره بردند. از اواخر سال 1980 مدارس قادر شدند این تکنولوژی را به شبکه و دیگر تکنولوژی های ارتباطی وصل نمایند. و در سال 1990 بود که فن آوری اطلاعات و ارتباطات جزء جدایی ناپذیر سیستم آموزشی کشورها شده است.(پلگرام و اندرسون4، 20: 2002) . بنابراین لازم است این فناوری بطور سریع و اصولی در استان فارس گسترش یابد.
ج) آزمایشگاه: وجود آزمایشگاه کارگاه های مجهز وکافی و متناسب با تعداد دانشجو و محقق در دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی شرط لازم و ضروری انجام پژوهش و تحقیق است. بارها دیده می شود که در سطح شهرستان ها به علت نبود وسیله خاصی در آزمایشگاه و حتی مواد و اقلام ضروری برای انجام یک آزمایش، طرح مربوطه به حیطه فراموشی سپرده می شود یا اگر با سختی و موانع زیاد اجرا شود به نحو بایسته و مناسب صورت نمی گیرد، که تمام موارد فوق باعث از بین رفتن انگیزه انجام فعالیت های پژوهشی خواهد بود. بنابراین برای سرعت بخشیدن به روند تحقیقات لازم است ابزار و ملزومات مربوطه درحد ایده آل فراهم شود تا بتوان توسعه علمی استانرا گسترش داد. از بزرگترین موانع مطرح در این خصوص عدم سرمایه گذاری کافی و تخصیص بودجه و همچنین مقررات دست و پاگیر بر سر راه پژوهشگران می باشد. محققی که در نظر دارد کار پژوهشی خاصی هرچند گران قیمت را شروع کند ماهها باید با مسولین ذیربط مکاتبه و نامه نگاری نماید تا در جهت توجیه طرح خود برآید که این امر می توان توان و انرژی هایی که باید صرف پژوهش می کرد از او بگیرد.
از مشکلات دیگر در این زمینه نبود نیروی متخصص و کار آمد در آزمایشگاه ها و کادر کارشناس مجرب می باشد. چه بسیار دستگاه هایی که برای آزمایشگاه و کارگاه ها خریداری می شود اما افرادی که بتوانند وسایل مربوطه را سوار و راه اندازی کنند در استان ذیربط نبوده و ماهها باید مکاتبه و پی گیری شود تا از طرف شرکت تولید کنند دستگاه جهت سرویس دهی مراجعه، و آنرا راه اندازی نمایند.
بطور کلی می توان مشکلات بخش پژوهش را در دو مورد زیر خلاصه کرد:
الف- مشکلات ناشی از عدم وجود نظام تحقیقاتی مناسب در کشور
ب- تنگناهایی که منشاء آنها مدیریت نارسای سازمان ها و موسسات تحقیقاتی است.
از مورد اول می توان نداشتن اهمیت جدی تحقیق در مباحث مالی و بودجه ای و کمرنگ بودن مباحث پژوهش در حوزه های اداری مالی موسسات تحقیقاتی و دانشگاه ها، و از مورد دوم به ناهماهنگی فعالیت بخشهای تحقیقاتی، سلیقه ای عمل کردن آنها و عدم توجه به نیازهای جامعه اشاره کرد(عکاشه،1378)
- برای رفع این موانع و محدودیت ها باید اقدامات زیر را انجام داد:
- رفع موانع تحقیق در تمام زمینه های علمی، فرهنگی وفنی
- تشویق و ترغیب محققان و حمایت مادی و معنوی از ایشان
- موظب نمودن سازمانها و مراکز تحقیقاتی به حمایت مستمر از محققان و انجمن های علمی
- سوق دادن مراکز تحقیقات ی به انجام تحقیقات کاربردی
- حمایت مالی از محققان و مراکز تحقیقاتی و تأمین اعتبارات لازم جهت تحقیقات به صورت خصیص درصد مناسبی از تولید ناخالص ملی کشور.
• اساتید
اساتید به عنوان قشری که به نوعی سکان هدایت فرایند تعلیم و تربیت را بر عهده دارند می تواند زمینه ساز پیشرفت و کیفیت بخشی امور مختلف دانشگاه ها شوند. چرا که این گروه در متن این فرایند قرار دارند و بر تمام امور اشراف و آگاهی کامل دارند. جهت نیل به پیشرفت های روز افزون در ابعاد مختلف علوم، ضروری است که اساتید و نیروهای متخصص دانشگاه ها هرچند سال یکبار با اعزام به فرصتهای مطالعاتی و برقراری ارتباط با محققین دانشگاههای دیگر کشورها ضمن آشنایی با جدیدترین وسایل و لوازم تحقیقاتی، عملاً به اطلاعات و آموخته های جدیدی دست یابند تابا انتقال آنها به صدها دانشجو گام موثری در توسعه هرچه بیشتر علمی کشور بردارند.
• دانشجو
فراهم آوردن بسترمناسب برای دانشجویان به عنوان مشتریان فعالیت های دانشگاه جهت کیفیت بخشی به امور دانشگاه امری لازم و ضروری می باشد. در این جا به بررسی برنامه های مختلف دانشگاه در ارتباط با دانشجویان پرداخته می شود:
- برنامه های آموزشی
کیفیت عملکرد آموزشی دانشگاه ها و کیفیت بخشی به آن ها یکی از اصول اساسی می باشد که باید به آن توجه ویژه نمود. مشکلاتی که در روند آموزشی دانشگاه ها وجود دارد، مسئولین و برنامه ریزان دانشگاه ها را وا می دارد که در این زمینه با بررسی علمی این مشکلات را مرتفع نمایند. بخش آموزش در هر دانشگاه، فعالیت هایی مثل روش تدریس اساتید، امتحانات، کتاب ها و جزوات درسی و... را شامل می شود. نگاه توأم با دقت علمی به این مسائل زمینه ی کیفیت بخشی به دانشگاه را فراهم می نماید.
- برنامه های اداری-مالی
از آن جا که یکی از مؤلفه های مؤثر در کیفیت بخشی به خدمات دانشگاه، توجه به شاخص های اداری-مالی می باشد؛ امروزه در مؤسسات مختلف به رضایت مشتری در قالب برنامه های اداری و مالی توجه ویژه ای می نمایند. رفتار کارکنان در دانشگاه، شیوه و نحوه ی محاسبه ی شهریه ها، نحوه ی دریافت شهریه ها، برخورد عوامل ستادی و... بخش قابل توجهی از رضایت دانشجویان رادر پی دارد.توجه به این مسائل، به این مسائل می تواند زمینه ساز جذب هرچه بیش تر دانشجویان به سمت دانشگاه های استان فارس شود.
- برنامه های فرهنگی و دانشجویی
توجه به مسائل فوق برنامه، امروزه در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به عنوان اولویت اساسی محسوب می شود. هر دانشجو لازم است در کنار فعالیت های رسمی، در امور فوق برنامه نیز مشارکتی فعال داشته باشد تا به این وسیله زمینه ی رشد و شکوفایی خود را به نحو مطلوب فراهم نماید. بنابراین با توجه به ضرورت کار فرهنگی در جامعه ی اسلامی ایران، لازم است تدابیر و برنامه ریزی های دقیق تر و کاراتری در این زمینه انجام شود.
خدمات دانشجویی مثل اردوها، کلاس های مشاوره، هلال احمر، تربیت بدنی و... همواره مورد توجه دانشجویان بوده است. در واقع دانشگاه های موفق برای جلب توجه دانشجویان در این زمینه به ارائه ی خدمات بهتر در قالب « خدمات دانشجویی » می پردازند.. از این رو دانشگاه های استان فارس باید با یک برنامه ریزی اصولی زمینه ی خدمات هرچه بهتر خدمات دانشجویی را فراهم آورند.
- برنامه های پژوهشی
برنامه های پژوهشی در دانشگاه ها معمولاً در قالب فعالیت های کتابخانه، انجمن های علمی، حمایت از طرح ها و ایده های نو، خدمات کارگاه ها و آزمایشگاه ها و... انجام می گیرد. امروزه دانشگاه های با کیفیت و توسعه یافته به امر پژوهش در نزد دانشجویان و اساتید توجه و اهتمام ویژه ای دارند چرا که این امر با توجه به تحولات شتابناک جهان علم می تواند زمینه ساز تفکر علمی و تولید علم شود. بنابراین لازم است مسئولین به طور اعم و معاونت پژوهشی دانشگاه ها به طور اخص برای این امر برنامه ریزی و تمهیدات ویژه ای در نظر بگیرند.
نتیجه گیری
یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار هر کشوری توسعه علمی می باشد. بطوری که توسعه علمی منجر به توسعه منابع انسانی، اقتصادی و دیگر ارکان توسعه پایدار می شود. به عبارتی توسعه علمی منشأ رشد هر کشوری است. توسعه علمی شرط بقاء و استمرار قدرتمند هر جامعه است. این توسعه تنها در پناه سعی و تلاش دانشمندان، دانش پژوهان و بطور کلی صاحبنظران علوم مختلف امکان پذیر است. و آموزش عالی در این رهگذر نقش حساس و مهمی را بر عهده دارد.
بنابراین امروزه آموزش عالی و دانشگاه ها با توجه به نقش فزاینده ای که در زمینه پیشرفت و ارتقای علمی، فناوری، فرهنگی و اقتصادی کشورها به عهده گرفته اند، موظفند به طور دائمی ساختارها و نیازهای خود را جهت همگام شدن با تغییرات خصوصاً توسعه علمی مورد بازنگری و ارزشیابی قرار دهند.
بطور کلی توسعه علمی از دو دیده گاه کمی و کیفی قابل بررسی است؛ در توسعه ی کمی که شامل افزایش تنوع در آموزش و پژوهش است می توان با افزایش کمی انجام تحقیقات در موضوعات جدید، افزایش تعداد دانشجویان، توسعه کمی موضوعات تحقیقی، تجهیزات و وسایل تحقیقاتی نوین این مهم را ارتقاء بخشید.
توسعه کیفی در آموزش عالي تمام كاركردها و فعاليت ها از جمله: آموزش، پژوهش، كاركنان، دانشجويان، امكانات و تجهيزات، خدمات به اقشار جامعه و دانشگاه را در بر مي گيرد. بطور کلی کیفیت توسعه علمی در سه جنبه قابل بحث می-باشد.
الف) دانشگاه های و مؤسسات تحقیقاتی: دانشگاه می تواند با ایجاد پیوند دو سویه بین آموزش و پژوهش، تعامل با سایر دستگاه های اجرایی و تحقیقاتی، ایجاد ارتباط با دیگر دانشگاه های داخلی و خارجی،ایجاد و توسعه دانشگاه های مجازی به کیفیت بخشی امور خود بپردازد.
ب) پژوهش: برای توسعه ی کیفی بخش پزوهش دانشگاه ها می توان با تجهیزکتابخانه ها و آزمایشگاه ها وگسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات این مهم را انجام داد.
ج) اساتید: اساتید به عنوان قشری که به نوعی سکان هدایت فرایند تعلیم و تربیت را بر عهده دارند می تواند زمینه ساز پیشرفت و کیفیت بخشی امور مختلف دانشگاه ها شوند.
د) دانشجو: کیفیت بخشی به برنامه های آموزشی، فرهنگی-دانشجویی، اداری-مالی و پژوهشی دانشجویان می تواند زمینه ساز ارتقای کیفیت شود
اطلاعات
براي ارسال نظر، بايد در سايت عضو شويد.
كلام اول 
