بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد در سال تحصیلی 90-89
دکتر سید احمد هاشمی
ابوذر همتی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لامرد
Hashemy.ahmad@yahoo.com
A_hemmati1143@yahoo.com
چکیدهاین تحقیق با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد اجرا شده است. در این راستا، عوامل اقتصادی، فرهنگی - اجتماعی، آموزشی، جغرافیایی و شخصیتی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
این تحقیق از نوع توصیفی- پيمايشي است. جامعه ی آماری این پژوهش متشكل از 2231 دانشجویِ دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد می باشد که در دو مقطع کاردانی و کارشناسی در سال تحصیلی 90-89 و در 20 رشته ی علوم انسانی و فنی- مهندسی مشغول تحصیل می باشند. حجم نمونه ی مورد بررسی برابر 331 دانشجو می باشد که به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه ای انتخاب شده اند. ابزار گردآوري داده‌ها، یک پرسشنامه ی محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت بوده است كه پس از تعيين روايي و پايايي مورد استفاده قرار گرفت.
تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از روشهای آمار توصيفي (فراوانی، درصد فراواني، نمودار درصد فراواني، میانگین، انحراف معيار، میانه، مد و چولگی) و با بکارگیری نرم افزار SPSS16 صورت گرفت. یافته‌هاي تحقیق نشان داد که عامل شخصیتی بيشترين سهم را در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان (69.61%) دارد و پس از آن به ترتیب، عوامل آموزشی (66.71%)، فرهنگی- اجتماعی (56.49%)، جغرافیایی (54.95%) قرار دارند. همچنین نتایج نشان داد که عامل اقتصادی کمترين سهم را در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان (54.24%) دارد.
واژگان کلیدی: عوامل مؤثر، انگیزشِ پیشرفت، دانشجو، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
مقدمهبحث انگيزه ی پيشرفت براي اولين بار و به صورت علمي تحت عنوان نياز توسط موري مطرح شد (بهرامی، 1383). او براي انسان چندين نياز را مطرح کرد که برخي زيستي و برخي رواني هستند. انگيزش پيشرفت يک نياز اجتماعي است و عبارت است از غلبه کردن بر موانع، رسيدن به استانداردهاي عالي، رقابت با ديگران و پيشي گرفتن از آن ها (دارابي،1380). پنیت ریچ و شرابن (1992) عقیده دارند میزان انگیزه تأثیر زیادی در رسیدن به هدف و میزان تلاش دارد. هنری موری، انگیزه رفتار آدمی از نیازهای وی تأثیر می پذیرد و نیاز به پیشرفت از جمله نیازهای اساسی رفتار آدمی است (ریان و دسی،2003). مک کامبز و مرزانو (1990) پیشرفت را تابعی از اثر مشترک دو ویژگی «مهارت» و «اراده»، یعنی انگیزش می-دانند. گيج و برلاينر (1922) انگيزه ی پيشرفت را به صورت يک ميل يا علاقه به موفقيت کلي يا موفقيت در يک زمينه یا فعاليت خاص تعريف کرده اند. پژوهش هاي انجام شده در زمينه ی انگيزه ی پيشرفت نشان داده اند که افراد از لحاظ اين نياز تفاوت هاي زيادي با يکديگر دارند. بعضي افراد داراي انگيزش سطح بالايي هستند و در رقابت با ديگران در کارهاي خود براي کسب موفقيت به سختي مي کوشند. بعضي ديگر انگيزش چنداني به پيشرفت و موفقيت ندارند و به دلیل ترس از شکست آماده خطرکردن براي موفقيت نيستند (به نقل از سيف، 1386). نیاز به پیشرفت، در کودکی و از طریق تعامل کودک-والدین رشد می کند. تأکید والدین بر استقلال کودک در بازی و فعالیت های آموزشی و دادن بازخورد مناسب در برابر موفقیت او، از جمله عوامل پرورشی انگیزه و نیاز به پیشرفت است (هافمن، 2006).
انگيزش به دليل نقش حياتي آن در يادگيري دانش آموزان، يکي از موضوعات مورد علاقه ی روان شناسان است. به نظر آرموند (2003) انگيزش در آموزش، داراي تأثيراتي بر روي شيوه ی يادگيري موضوعات توسط دانش آموزان مي باشد. اين تأثيرات عبارتند از: 1- هدايت رفتار به سمت اهداف خاص، 2- افزايش تلاش و انرژي، 3- افزايش فعاليت و پافشاري در انجام آن، 4- تقويت فرايندهاي شناختي، 5- تعيين پيامدهاي تقويت کننده، و6- بهبود عملکرد.
روان شناسان انگيزه ی پيشرفت تحصيلي و موفقيت را جزو انگيزه هاي اکتسابي آدمي دانسته اند. مک کللند و همکاران (1961) بيش از سايرين مفهوم انگيزه ی پيشرفت را مورد بررسي قرار داده اند. از نظر آن ها، انگيزش پيشرفت زماني مطرح مي شود که شخص در فعاليت خود معيار ممتازي را الگو قرار دهد و در پي موفقيت باشد. تحقيقات نشان مي دهد که هر چه شدت انگيزش پيشرفت بيش تر باشد به همان اندازه موفقيت فرد افزايش خواهد يافت (به نقل از اميرافشاري،1380).
افراد داراي نياز پيشرفت زياد بيش تر با هيجان هاي گرايشي مثل اميد، غرور و خشنودي پيش بينانه پاسخ مي دهند؛ در حالي که افراد داراي نياز پيشرفت کم، بيش تر با هيجان هاي اجتنابي مثل اضطراب، حالت تدافعي و ترس از شکست پاسخ مي دهند (ریان و دسی، 2000).
بین انگیزش، پیشرفت تحصیلی و لذت بردن از فعالیت های یادگیری همبستگی قوی وجود دارد (ریان و استیلر، 1991). انگیزش پیشرفت رفتارها و فعالیت های تحصیلی دانش آموزان را جهت می دهد (برنشتین و میر، 2005). انگيزش باعث تأثيرگذاري بر شيوه ی اجراي يک تکليف درسي و نشان دادن تمايلات شايستگي يادگيري مي شود (هاراکيويز، بارون، کارترز، لتو و اليوت،1997). سائق هاي فيزيولوژيکي پايه، رفتار طبيعي ما را در محيط هاي گوناگون تحت تأثير قرار مي دهند. بسياري از اهداف ما بر پايه ی مشوق ها استوار است و دامنه ی آن مي تواند از گرسنگي تا نياز به عشق و روابط جنسي پخته در نوسان باشد. دامنه ی انگيزش پيشرفت تحصيلي مي تواند از نيازهاي بيولوژيکي تا ارضاي تمايلات خلاق و دستيابي به موفقيت در رقابت هاي مخاطره آميز تغيير يابد. انگيزش به دليل تأثيرگذاري بر زندگي روزمره ی ما از نقشي حياتي برخوردار است. تمامي رفتار، اعمال، افکار و باورهاي ما تحت تأثير نيروي دروني موفقيت قرار دارد.
موری نیاز به پیشرفت را این گونه تعریف می کند؛ وی نیاز را کوششی برای فائق آمدن بر مشکلات و موانعي می داند که موجب افزایش توانایی های مطلوب می گردد؛ به طوری که می توان با دیگران رقابت کرد، بر آنان پیروز شد و با موفقیت های حاصل عزت نفس خویش را افزایش داد (خداپناهی، 1386 :143). امروزه عدم وجود علاقه و انگيزش پیشرفت دانش آموزان و دانشجویان يکي از معضلاتي است که دست اندرکاران مسائل آموزشي در تعليم و تربيت با آن مواجهند. شايد بتوان گفت، افت سطح علمي يا تحصيلي موجود در مدارس و رخوت و سستي که در حال حاضر کيفيت و کميت تعليم و تربيت جامعه را تهديد مي کند از پيامدهاي اين مسئله است (اميرافشاري،1380).
علاوه بر نقش انگيزش در يادگيري و پيشرفت تحصيلي، انگيزش پيشرفت مي تواند تأثيراتي بر آينده ی يک جامعه و رشد و توسعه ی يک کشور داشته باشد. مک کللند (1965) مشاهده کرد که 83 درصد فارغ التحصيلان دانشگاهي که نياز به پيشرفت بالايي داشتند، پست هايي پذيرفته اند که با دشواري، تصميم گيري و امکان موفقيت بزرگ همراه بوده است. آنها معتقدند که آينده در دست خود آنهاست و حتي کارگراني هم که نياز به پيشرفت بالايي داشتند، در کارهاي خود بيش تر احساس رضايت مي کردند (به نقل از راتوس،1994،ترجمه ی گنجی،1385).
با توجه به نقش حياتي انگيزش پيشرفت در فرايند يادگيري و پيشرفت دانشجویان لازم است تاحد امکان شرايط بهينه ی اجتماعي، فرهنگي، خانوادگي، و رواني جهت افزايش آن، تقليل عوامل کاهنده ، و هدايت صحيح آن فراهم گردد تا بتوان جامعه اي پويا و شاد را پرورش داده و از قابليت ها و استعدادهاي افراد به نحوی شايسته و در خدمت هدف هاي جامعه مسئوليت پذير و مدني بهره جست. با توجه به نکات فوق و تأثیری که انگیزش پیشرفت تحصيلي می تواند داشته باشد، پرداختن به آن امری مهم و اساسی است؛ براین اساس، تحقیق حاضر نیز به دنبال بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصيلي دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد می باشد. در ادامه به بررسی برخی از نتایج تحقیقات انجام در این زمینه پرداخته می شود.
مولاخواه (1383)، در پژوهشی با عنوان « بررسی رابطه ی بین سبک های اسنادی با انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم مقطع متوسطه شهر تهران « دریافت که دانش آموزان برخوردار از سبک اسناد اختصاصی از انگیزش پیشرفت بالایی برخوردارند، هم چنین دانش آموزان دارای سبک اسناد درونی و با ثبات انگیزش پیشرفت بالایی دارند. بین نمرات رشته های تحصیلی و آزمون انگیزش پیشرفت رابطه ای وجود ندارد.
در پژوهشی دیگر احمدی، شفیعی امیری و حسن نژاد (1386)، مقایسه ای بر میزان سلامت روانی، انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی در دانشجویان شبانه و روزانه ی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل داشتند که نتایج تحقیق نشان داد: میزان سلامت رواني دانشجویان روزانه در مقایسه با دانشجویان شبانه به طور معناداری بیش تر است و نیزمشکلات روان شناختي دانشجويان شبانه بيش تر از روزانه و همچنين ميانگين نمرات متغيرهاي عملكرد تحصيلي و انگيزه ی پيشرفت دانشجويان شبانه کمتر از روزانه است (http://sid.ir).
طاهری و مقامی (1384)، طی پژوهشی تحت عنوان « بررسی مقایسه ی انگیزه ی پیشرفت، سلامت روان و خودپنداره ی تحصیلی دانشجویان رشته ی روانشناسی دانشگاه های دولتی، آزاد و غیر انتفاعی شهر تهران» به نتایج ذیل دست یافتند: 1- بین انگیزه ی پیشرفت دانشجویان دانشگاه های دولتی، آزاد و غیر انتفاعی تفاوت معنادار وجود ندارد؛ 2- سلامت روانی دانشجویان دانشگاه های دولتی به طور معناداری بیش تر از سلامت روان دانشجویان دانشگاه آزاد است؛ 3- خودپنداره ی تحصیلی دانشجویان دانشگاه دولتی به طور معناداری بیش تر از خودپنداره ی تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد و غیر انتفاعی است؛ 4- پسران از انگیزه ی پیشرفت بیش تری نسبت به دختران برخوردارند؛ 5- بین سلامت روان و خودپنداره ی تحصیلی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری مشاهده نشد؛ 6- خودپنداره ی تحصیلی دانشجویان پسر دانشگاه دولتی به طور معناداری بیش تر از خودپنداره ی تحصیلی دانشجویان پسر دانشگاه غیر انتفاعی است؛ 7- بین متغیرهای انگیزه ی پیشرفت، سلامت روان و خودپنداره ی تحصیلی رابطه ی معنادار وجود دارد؛ 8- سلامت عمومی دانشجویان پسر دانشگاه دولتی به طور معناداری بیش تر از سلامت عمومی دانشجویان پسر دانشگاه آزاد است؛ 9- از نظر انگیزه ی پیشرفت، سلامت روان و خودپنداره ی تحصیلی بین دانشجویان دختر سه دانشگاه تفاوت معناداری مشاهده نشد (http://sid.ir).
رفیعیان (1379)، در پژوهشی با عنوان « رابطه ی راهبردهای یادگیری خودگردان، مؤلفه های انگیزشی (خودکارآمدی ارزشهایی درون زاد و اضطراب امتحان) و هوش با همدیگر و با عملکرد تحصیلی دانش آموزان پسر شهر اهواز» به این نتیجه دست یافت که مؤلفه های انگیزش و هوش با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت دارند.
خوانساری (1375)، طی تحقیقی رابطه ی جو عاطفی خانواده با انگیزش پیشرفت دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان منطقه 3 شهر تهران را مورد بررسی قرار داده و بدین نتایج پی برد که: متغیرهای جو عاطفی (دموکراسی، دیکتاتوری و آزادی مطلق) خانواده و همچنین تحصیلات پدر پیش بینی کننده ی مناسبی برای انگیزش پیشرفت محسوب نمی شود اما تحصیلات مادر تأثیر مثبت معناداری برای انگیزش پیشرفت می باشد.
دارابی (1380)، طی پژوهشی با عنوان « رابطه ی جو خانواده، پایگاه اجتماعی و مکان کنترل با انگیزش پیشرفت» دریافت که بین پسر و دختر در انگیزش پیشرفت تفاوت وجود دارد و افراد برخوردار از مکان کنترل درونی در مقایسه با افراد برخوردار از مکان کنترل بیرونی از انگیزش پیشرفت بالاتری برخوردارند.
کاسیدی (2000)، در پژوهشی با موضوع پیشینه ی اجتماعی، انگیزش پیشرفت، خوش بینی و سلامت دریافت که شرایط موجود خانوادگی مانند وضعیت اقتصادی، استخدام والدین و تعداد اعضای خانواده پیش بینی کننده ی سلامت روانی، انگیزش پیشرفت و خوش بینی می باشد.
بوفارد و کاتيور (2003)، در پژوهش خود تحت عنوان « نيمرخ رواني و پيشرفت تحصيلي در بين دانش آموزان» به اين نتيجه رسيدند که ادراک از کارآيي شخصي و شايستگي به طور مثبت با پيشرفت و مسئوليت تحصيلي در ارتباط است.
دوپی رات و مارین (2005)، در پژوهشی با استفاده از روش تحلیل مسیر دریافتند که میزان تلاش دانش آموزان بر پیشرفت تحصیلی اثر مستقیم و مثبت دارد.
فونتاين و همکاران (2001)، در پژوهش خود تحت عنوان «فرهنگ و انگيزه ی پيشرفت در ورزش: مطالعه ی کيفي بر روي دانش آموزان مغربي وفرانسوي» به اين نتيجه رسيدند که دانش آموزان مغربي بيش تر مدرسه را به خاطر موقعيت هاي اجتماعي پيشرفت انتخاب مي کنند، در حالي که دانش آموزان اروپايي مدرسه را به دليل امکان انجام ورزش و فعاليت هاي هنري انتخاب مي نمايند. همچنين پسران در مقايسه با دختران کمتر اهداف مهارتي را نشان مي دهند و بيش تر در پي موقعيت هاي اجتماعي پيشرفت مي باشند.
لید رایث (1987)، در پژوهشی تحت عنوان رابطه ی بین انگیزه ی پیشرفت تحصیلی و اسناد مسئولیت پذیری در موفقیت و شکست در تکالیف مدرسه به نتایج زیر دست یافت: انگیزش پیشرفت تحصیلی با اسناد مسئولیت پذیری درباره ی شکست و موفقیت رابطه ی مثبت معنی دار دارد ( به نقل از توحیدی 1381).
مک کياچي (1985)، در پژوهشي به اين نتيجه دست يافت که راهکارهاي يادگيري هميشه منجر به عملکرد تحصيلي بهتر نمي گردد. وي اذعان داشت که احساس کارآيي شخصي در افزايش انگيزه پيشرفت، نقش مهمي ايفا مي کند.
در پژوهشي که توسط ليولينگ (1996)، تحت عنوان «رابطه ی بين عزت نفس، سبک اسناد و انگيزه ی پيشرفت تحصيلي دانشجويان دانشکده فني» انجام گرفت، نتايج حاصل از تجزيه و تحليل نشان داد که انگيزه و درس خواندن با عزت نفس و عملکرد تحصيلي رابطه دارد (توحيدي،1381).
اهداف تحقیق هدف کلی: بررسی و تعیین عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصيلي دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
اهداف ویژه:1) بررسی و تعیین عوامل اقتصادی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
2) بررسی و تعیین عوامل فرهنگی - اجتماعی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
3) بررسی و تعیین عوامل آموزشی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
4) بررسی و تعیین عوامل جغرافياييِ مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
5) بررسی و تعیین عوامل شخصیتی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
سؤال های تحقیق1) عوامل اقتصادی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست ؟
2) عوامل فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست ؟
3) عوامل آموزشی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
4) عوامل جغرافياييِ مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست ؟
5) عوامل شخصیتی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست ؟
روش تحقیق تحقیق حاضر به بررسي توزيع ويژگي‌هاي يك جامعه ی آماري و با استفاده از پرسشنامه به جمع‌آوري اطلاعات پرداخته می شود، بنابراین از نوع تحقيق توصيفي ـ پيمايشي است (سرمد، بازرگان و حجازی، 1376). جامعه ی آماری پژوهش، متشکل از 2231 نفر از دانشجویانی است که در 20 رشته ی مختلف و ناهمگن مشغول تحصیل هستند، حجم نمونه ی انتخاب شده در این تحقیق با استفاده از روش تصادفی طبقه ای، برابر 331 نفر از دانشجویان رشته های کاردانی و کارشناسی می باشد. جدول زیر حجم جامعه و نمونه ی مربوط به هر رشته را نشان می دهد.
جدول شماره (1) و (2) حجم جامعه و نمونه ی آماری پژوهش در دو مقطع کاردانی و کارشناسی
جهت گردآوریِ داده ها در این تحقیق، پرسشنامه ای محقق ساخته در مقیاس لیکرت، بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد توزيع مي شود. در این پرسشنامه، پنج عامل اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی، جغرافیایی، شخصیتی و آموزشی در ارتباط با انگیزش پیشرفت بررسی شده است.
روایی محتوایی و ظاهری پرسشنامه ها به تأیید متخصصان رسیده و پایایی آن ها که حاصل اجرای آزمون با فاصله ی دو هفته ای بین 30 نفر بود با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مطابق جدول شماره 3 برآورد شد.
بعد از تهيه ی پرسشنامه ها و جمع‌آوري پاسخ‌هاي آزمودني ها، جهت تجزيه و تحليل داده‌هاي بدست آمده از روش‌هاي آماري توصيفي از قبیلِ فراوانی، درصد فراواني، نمودار درصد فراواني، میانگین، انحراف معيار، میانه، مد و چولگی استفاده شده است. فرآیند تجزيه و تحليل داده ها، توسط نرم افزار SPSS16 انجام مي‌شود.
جدول شماره (3). نتایج مربوط به آزمون آلفاي كرونباخ
یافته های پژوهش
• ویژگی های جمعیت شناختی دانشجویان
جدول شماره (4). وضعیت مقطع تحصیلی دانشجویان جدول شماره (5). وضعیت جنسیت دانشجویان
جدول شماره (6). وضعیت ترم تحصیلی دانشجویان
•
بررسی سؤال های تحقیقدر این بخش به بررسی سؤال های تحقیق می پردازیم. بدین منظور، از روش های آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراواني، میانگین، میانه، مد، انحراف معيار و چولگی) برای کلیه ی مؤلفه های مربوط به هر یک از عوامل، محاسبه شده است.
سؤال اول : عوامل اقتصادی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی لامرد چیست؟
بنا به نتایج بدست آمده در جدول7 ، مقادیر میانگین، میانه و مد فقط برای دو مؤلفه ی اختصاص وام از طرف دانشگاه و تهیدستی، کوچکتر یا مساوی 3 می باشد و در بقیه ی مؤلفه ها بزرگتر از 3 هستند. همچنین از آن جا که مقدار چولگی برای کلیه ی مؤلفه ها منفی می باشد می توان دریافت که نقش عوامل اقتصادی در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان بالاتر از متوسط می باشد. بنا به آخرین ردیف جدول نیز ملاحظه می شود که مقدار میانگین برابر 3.42 ، میانه برابر 4 و مد برابر 5 می باشد.
جدول شماره (7). نتایج توصیفیِ مربوط به سؤال تحقیقی اول
نمودار 1 : نمودار درصد فراوانیِ سؤال تحقیقی اول (عوامل اقتصادی)
سؤال دوم : عوامل فرهنگی- اجتماعی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
جدول شماره (8). نتایج توصیفیِ مربوط به سؤال تحقیقی دوم
نمودار 2 : نمودار درصد فراوانیِ سؤال تحقیقی دوم (عوامل فرهنگی - اجتماعی)
بنا به نتایج بدست آمده در جدول 8، مقادیر میانگین، میانه و مد برای کلیه ی مؤلفه ها، بزرگتر از 3 هستند. همچنین از آن جا که مقدار چولگی برای کلیه ی مؤلفه ها منفی می باشد می توان دریافت که نقش عوامل فرهنگی – اجتماعی در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان بالاتر از متوسط می باشد. بنا به آخرین ردیف جدول نیز ملاحظه می شود که مقدار میانگین برابر 3.56 ، میانه برابر 4 و مد برابر 5 می باشد.
سؤال سوم : عوامل آموزشی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
جدول شماره (9). نتایج توصیفیِ مربوط به سؤال تحقیقاتی سوم
نمودار 3 : نمودار درصد فراوانیِ سؤال تحقیقی سوم (عوامل آموزشی)
بنا به نتایج بدست آمده در جدول 9 ، مقادیر میانگین، میانه و مد برای کلیه ی مؤلفه ها، بزرگتر از 3 هستند. همچنین از آن جا که مقدار چولگی برای کلیه ی مؤلفه ها منفی می باشد می توان دریافت که نقش عوامل آموزشی در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان بالاتر از متوسط می باشد. بنا به آخرین ردیف جدول نیز ملاحظه می شود که مقدار میانگین برابر 3.90 ، میانه برابر 4 و مد برابر 5 می باشد.
سؤال چهارم : عوامل جغرافیایی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
جدول شماره (10). نتایج توصیفیِ مربوط به سؤال تحقیقی چهارم
نمودار 4 : نمودار درصد فراوانیِ سؤال تحقیقی چهارم (عوامل جغرافیایی)
بنا به نتایج بدست آمده در جدول 10 ، مقادیر میانگین، میانه و مد برای کلیه ی مؤلفه ها، بزرگتر از 3 هستند. همچنین از آن جا که مقدار چولگی برای کلیه ی مؤلفه ها منفی می باشد می توان دریافت که نقش عوامل جغرافیایی در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان بالاتر از متوسط می باشد. بنا به آخرین ردیف جدول نیز ملاحظه می شود که مقدار میانگین برابر 3.55 ، میانه برابر 4 و مد برابر 5 می باشد.
سؤال پنجم : عوامل شخصیتی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
جدول شماره (11). نتایج توصیفیِ مربوط به سؤال تحقیقاتی پنجم
بنا به نتایج بدست آمده در جدول 11 ، مقادیر میانگین، میانه و مد برای کلیه ی مؤلفه ها، بزرگتر از 3 هستند. همچنین از آن جا که مقدار چولگی برای کلیه ی مؤلفه ها منفی می باشد می توان دریافت که نقش عوامل جغرافیایی در مقایسه با سایر عوامل در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان می باشد. بنا به آخرین ردیف جدول نیز ملاحظه می شود که مقدار میانگین برابر 3.94 ، میانه برابر 4 و مد برابر 5 می باشد.
نمودار 5 : نمودار درصد فراوانیِ سؤال تحقیقی پنجم (عوامل شخصیتی)
بحث و نتیجه گیری
در این جا به بحث و نتیجه گیری بیش تر در مورد هریک از عوامل انگیزش پیشرفت تحصیل پرداخته می-شود.
• عامل اقتصادی
نتایج حکایت از آن دارد که سهم عامل اقتصادی در انگیزش پیشرفت تحصیلی بدین صورت است که 17.07% از دانشجویان سهم آن را خیلی كم، 9.04% کم، 19.64% متوسط، 23.02% زياد و 31.23% خیلی زیاد ارزیابی نموده اند.
اطلاعات جدول شماره (7)، که حاصل نتایج این تحقیق در ارتباط با مؤلفه های عامل اقتصادی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی می باشد؛ نشان می دهد، مؤلفه ی « کسب مشاغل بهتر در آینده» بیش ترین تأثیر را می تواند بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان داشته باشد. در این رابطه « اختصاص وام از طرف دانشگاه» کم ترین نقش را در بین عوامل اقتصادی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی از دیدگاه دانشجویان دارد. می توان چنین استنباط نمود که دغدغه ی داشتن شغل می تواند حاکی از آینده نگری دانشجویان در مسیر زندگی شان باشد. نتیجه ی این تحقیق به نوعی با نتایج تحقیقات کاسیدی (2000) و مولاخواه (1383) هماهنگی دارد.
•
عامل فرهنگی– اجتماعینتایج حکایت از آن دارد که سهم عامل فرهنگی-اجتماعی در انگیزش پیشرفت تحصیلی بدین صورت است که 10.10% از دانشجویان سهم آن را خیلی كم، 9.38% کم، 24.03% متوسط، 26.94% زياد و 29.55% خیلی زیاد ارزیابی نموده اند.
اطلاعات جدول شماره (8)، که در رابطه با مؤلفه های عامل فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان می باشد نشان می دهد، نگرش و دید اعضای خانواده به عنوان یکی از موارد مهم و مؤثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان می باشد. از این رو با توجه با ارتباط اعضای خانواده با دانشجویان و سهمی که دانشجویان در این تحقیق برای میزان تأثیر این مؤلفه در میزان پیشرفت خود قائل شده اند ما را برآن می دارد که به نقش راهبردی و کلیدی آن ها در سرنوشت تحصیلی دانشجویان توجه کنیم. نتیجه ی این تحقیق به نوعی با نتایج تحقیقات کاسیدی (2000)، فونتاین و همکاران (2001) و بوفارد و کاتیور هماهنگی دارد و با نتایج تحقیقات خوانساری (1375)، هماهنگی ندارد.
•
عامل آموزشینتایج حکایت از آن دارد که سهم عامل آموزشی در انگیزش پیشرفت تحصیلی بدین صورت است که 4.68% از دانشجویان سهم آن را خیلی كم، 5.75% کم، 22.86% متوسط، 28.03% زياد و 38.68% خیلی زیاد ارزیابی نموده اند.
یکی دیگر از عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان عوامل آموزشی می باشد. در بررسی مؤلفه های آموزشی مؤثر بر پیشرفت نتایج این پژوهش درجدول شماره (9)، نشان می دهد که از دید دانشجویان روش تدریس اساتید بیش ترین نقش و تأثیرگذاری را در فرایند انگیزش پیشرفت تحصیلی آن ها ایفا می کند. از این رو اساتید دانشگاه باید با آگاهی از جدیدترین و به روزترین روش های تدریس علاوه بر این که وظایف آموزشی خود را به طور مؤثر ایفا کنند، انگیزه ی پیشرفت لازم را در فراگیران فراهم آورند. نتیجه ی این تحقیق به نوعی با نتایج تحقیقات دوپی رات و مارین (2005)، رفیعیان (1379) هماهنگی دارد و با نتایج تحقیقات مک کیانچی (1985) و مولاخواه (1383) هماهنگی ندارد.
• عامل جغرافیایی
نتایج حکایت از آن دارد که سهم عامل جغرافیایی در انگیزش پیشرفت تحصیلی بدین صورت است که 9.77% از دانشجویان سهم آن را خیلی كم، 10.98% کم، 24.30% متوسط، 23.82% زياد و 31.13% خیلی زیاد ارزیابی نموده اند.
عوامل جغرافیایی یکی از عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی می باشد که لازم است به طور دقیق مورد بررسی و توجه قرار گیرد. در این پژوهش مطابق جدول شماره (10)، در ارتباط با مؤلفه های جغرافیایی که مؤثر بر انگیزش پیشرفت می باشند؛ مؤلفه ی « زندگی در کنار خانواده » به عنوان مهم ترین شاخص جغرافیایی از دیدگاه دانشجویان که مؤثر بر انگیزش پیشرفت دانشجویان می باشد، مورد تأکید قرار گرفته است. با توجه به راه اندازی واحدهای دانشگاهی و حتی دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، این مسأله تا حدی حل شده است. اما همچنان لازم است سازمان مرکزی نیز تسهیلاتی را به منظور قرار گرفتن دانشجویان در کنار خانواده ی خود مثل تسهیل شرایط مهمانی و انتقالی و یا قرار دادن امکاناتی مثل تصویب رشته های متنوع دانشگاهی این مشکل را مرتفع نماید. نتیجه ی این تحقیق به نوعی با نتایج تحقیقات احمدی، شفیعی امیری و حسن نژاد (1386)، طاهری و مقامی (1384) و کاسیدی (2000)، هماهنگی دارد.
•
عامل شخصیتینتایج حکایت از آن دارد که سهم عامل شخصیتی در انگیزش پیشرفت تحصیلی بدین صورت است که 3.74% از دانشجویان سهم آن را خیلی كم، 6.06% کم، 20.60% متوسط، 31.12% زياد و 38.49% خیلی زیاد ارزیابی نموده اند.
مطابق جدول شماره (11)، نتایج تحقیق در رابطه با مؤلفه های شخصیتی نشان داد، «داشتن تصویر مثبت از خود (ظاهر و توانایی ها)» بیش ترین اهمیت و اعتبار را از دید دانشجویان در میان مؤلفه های مختلف شخصیتی مؤثر بر انگیزش پیشرفت دارد. از این رو افراد مؤثر در امر تحصیل دانشجویان باید محیطی را برای فراگیران فراهم آورند که زمینه ساز رشد شخصی آن ها در تمامی ابعاد باشد. نتیجه ی این تحقیق به نوعی با نتایج تحقیقات، مک کیانچی وهمکاران (1985)، وان بی باک (1998)، بوفارد و کاتیور (2003)، لید رایث (1978)، لیولینگ ( به نقل از توحیدی1381)، طاهری و مقامی (1384)، مولاخواه (1383) و دارابی (1380) هماهنگی دارد اما با نتایج تحقیق رفیعیان (1379) هماهنگی ندارد.
پیشنهادهای پژوهشطبق نتایج به دست آمده از این تحقیق مجموعه پیشنهادهای زیر جهت بالا بردن انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان ارائه می گردد:
1. توجه به عامل شخصیتی دانشجویان و مؤلفه های مؤثر برآن در دانشگاه ها.
2. برگزاری کلاس های آموزشی در زمینه ی عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی برای ارکان مؤثر تربیتی مثل خانواده ها، اساتید، عوامل ستادی دانشگاه ها و...
3. بالا بردن اطلاعات عوامل تربیتی در مورد مؤلفه های شخصیتی و عوامل مؤثر بر آن ( با توجه به این که دراین تحقیق بیش ترین اهمیت در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان داشته است.)
4. توجه و نگاه علمی به مسائل آموزشی مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان مثل روش تدریس اساتید، استفاده از وسایل کمک آموزشی، استفاده از اساتید متخصص و... ( با توجه به این که در این پژوهش دانشجویان برای عوامل آموزشی مؤثر در پیشرفت تحصیلی اهمیت زیادی قائل شده اند.)
5. بررسی علمی و توجه به عوامل اقتصادی، جغرافیایی و فرهنگی اجتماعی مؤثر بر انگیزش پیشرفت.
6. استفاده از روش های فعال تدریس، به منظور افزایش مشارکت دانشجویان و افزایش انگیزه ی پیشرفت تحصیلی
7. احترام و شخصیت دادن به دانشجویان در کلاس درس به منظور افزایش انگیزه ی پیشرفت تحصیلی آن ها.
8. فراهم کردن موقعیت ارائه ی اندیشه های مختلف دانشجویان به منظور افزایش انگیزه ی پیشرفت تحصیلی آن ها.
9. توجه به نیازهای آموزشی دانشجویان به منظور افزایش انگیزه ی پیشرفت تحصیلی آن ها.
10. پرورش مهارت های خودتنظیمی و خودآگاهی در دانشجویان به منظور افزایش انگیزه ی پیشرفت تحصیلی آن ها.
11. به روزکردن محیط های تربیتی دانشگاه ها با توجه به عوامل مؤثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان.
Abstract
This study aims at investigating the effective factors on educational achievement motivation among the students of Lamerd Islamic Azad University. Based on the aim, the following factors are considered: economic, social-cultural, educational, geographical, and personality factors.
This is a descriptive survey research and the population of this study is all of the A.A and B.A students from 20 majors of Lamerd Islamic Azad University in 1389-1390. The sample of this study consists of 331 students selected by Cochran’s formula and random stratified sampling method. The information gathered through a researcher made questionnaire which used after determining the validity and reliability (0.953).
The data were analyzed by SPSS16 software using descriptive statistics (frequency, percent, bar chart, mean, median, mode, and skewness). The results showed that the personality factor is the most effective factor in students’ educational achievement motivation (69.61%) and the educational (66.71%), social-cultural (56.49%) and geographical (54.95%) factors are in the next ranks. Also, according to the achieved results, the economic factor is the less effective factor in students’ educational achievement motivation (54.24%)
Keywords: effective factor, achievement motivation, student, Lamerd Islamic Azad University.
دریافت جداول و نمودار :
دانلود
كلام اول 
موضوع: مقالات چاپ شده در مجلات داخلی ISC
نويسنده: 
تاريخ: 27 آبان 1390
بازديدها: 11598
