بررسی شاخص‌هاي دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد در حوزه مالي و اداري جهت توسعه
مختار رنجبر- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لامرد
دکتر سید احمد هاشمی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لامرد
hashemy.ahmad@yahoo.com
چکیده:با وجود پيچيدگي عوامل موثر در جهان امروز تقريبا اين امر بديهي شده است كه پيشرفت و اعتلاي هر كشوري به كميت و كيفيت دانشگاههاي آن وابسته است. براي روشن شدن اين موضوع كافي است كه نگاهي به كشورهاي توسعه يافته داشته باشيم. براستي در كدام يك از آنها دانشگاههاي معتبر با استانداردهاي كيفي و كمي بالا يافت نمي شود و يا نقش دانشگاههاي مذكور در توسعه ي اين گونه كشورها ناچيز تلقي شده است؟
بنابراين اگر توسعه ي كشور را با كميت و كيفيت دانشگاهها مرتبط بدانيم، لازم است فعاليتهاي دانشگاه آزاد اسلامي بعنوان يكي از دانشگاههاي اصلي کشور در ربع قرن اخير ارزيابي شود تا بتوان ضمن ارزيابي از فعاليتهاي انجام شده و پيشرفتهاي حاصل شده، معضلات و مشكلات فرا روي دانشگاه را شناخته و راه حلهاي مناسب ارائه شود؛ ضمن اينكه شرايط جديد مطمئنا راه حلهاي جديدي اقتضا مي كند كه مطابق با نيازهاي جديد باشد.
این مقاله در پی آن است که با ارائه راهکار های کاربردی، زمینه توسعه کیفی بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد را فراهم نماید.
واژگان کلیدی: شاخص، دانشگاه، حوزه مالی و اداری، توسعه، استراتژی
مقدمه:از لحاظ مفهومي مديريت استراتژيك با تحول در تئوري‌هاي مديريت همگامي دارد. مكاتب كلاسيك رفتاري و كمي مديريت بر جنبه‌هايي از سازمان و عملكرد آن تأكيد مي‌كردند كه توسط مديريت قابل كنترل بود. مسايلي از قبيل برنامه‌ريزي توليد، رفتار زيردستان، بهبود محيط كار، نقش گروههاي غيررسمي در بازدهي كار، مدل‌هاي كمي تصميم‌گيري و غيره. ليكن هرگز فضاي سياسي جامعه ، احساس افراد و نهادهاي خارج از سازمان، مسأله اصلي آنها نبود. چرا كه محيط از ثباتي نسبي برخوردار بود و چنين نيازي هم احساس نمي شد. به تدريج با رشد مستمر اقتصادي، اوضاع قابل اطمينان محيطي از ميان رفت و تغييرات و حوادث شتابنده اي در جهان اتفاق افتاد. لذا تغييرات و دگرگوني هاي سريع و پيچيده جامعه و تأثير آن بر رشد و توسعه شركت‌ها موجب شد كه مديران توجه خود را به محيط سازمان معطوف گردانند و مفاهيمي مانند سيستم، اقتصاد، برنامه‌ريزي بلند مدت، استراتژي و فرايند مديريت استراتژيك مورد توجه صاحب‌نظران مديريت قرار گيرد. اين مفاهيم و نظريات پاسخ علم مديريت به دگرگوني و تغييرات وسيع اقتصادي واجتماعي بود.
هدف کلی: بررسی شاخص های حوزه مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد در مسیر توسعه
اهداف ویژه- بررسی شاخص های عملکردی بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
- بررسی و تدوین اهداف کلی و عینی بخش مالی و اداری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
- بررسی و شناخت فرصت ها و تهدیدهای خارجی بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
- بررسی و شناخت قوت ها و ضعف های بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
سوالات ویژه:1- شاخص های عملکردی در بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
2- اهداف کلی و عینی در بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست ؟
3- فرصت ها و تهدید های خارجی بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
4- نقاط قوت و ضعف بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد چیست؟
جامعه آماری در این پژوهش، کلیه اعضای هیأت علمی، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1388- 1387 می باشد. گروه کارشناسان نیز شامل افراد دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر می باشد که به نوعی در دانشگاه آزاد تدریس و یا به مسائل دانشگاه آگاهی دارند.
نمونه و روش نمونه گیری:نمونه آماری در این پژوهش، 50 نفر از اعضای هیأت علمی و کارشناسان شهر لامرد می باشد. تعداد نمونه دانشجویان نیز از طریق جدول مورگان و به روش تصادفی طبقه ای انجام شد.
ابزار پژوهشابزار پژوهش عبارت بودند از مشاهده، پرسشنامه و جدول تحلیل SWOT می باشد.
جهت بررسی نقاط قوت و ضعف و نیز فرصت ها و تهدیدات محیطی که روایی و پایایی آن بوسیله کارشناسان به تایید رسیده، استفاده شده است. و در بعضی موارد که یافتن داده های عینی ممکن نبود از مشاهدات خود محقق و همکاران در طول این دوره مورد بررسی کمک گرفته شده است.
روشهای تحلیلدر تجزیه و تحلیل داده ها از روش های فراوانی و درصد استفاده شد. که بصورت نمودارهای ستونی نمایش داده شده اند. اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه و مشاهده و با توجه به روشهای تحلیل آماری نهایتا در قالب جداول تحلیل SWOT برای بخش مالی و اداری مورد مطالعه قرار گرفته اند.
نتایج و یافته های تحقیقدر اين بخش تحقيق، نتايج حاصل از تحليل داده‌ها ارائه می‌گردد.
شاخص‌هاي عملكردي دانشگاه در حوزه مالي و اداريميزان اهميت(وزن) شاخص‌هاي عملكردي دانشگاه در حوزه مالي اداري و واكنش دانشگاه نسبت به عامل مزبور(رتبه) توسط 50 نفر مشخص شده است كه از بين اين شاخص‌ها بيشترين ميزان اهميت مربوط به شاخص « نسبت پست‌هاي بلاتصدي هيأت علمي » با ميانگين وزن 055/0 و ميانگين رتبه 12/3 و كمترين ميزان اهميت مربوط به شاخص «نسبت سفرهاي زيارتي و سياحتي پرسنل» با ميانگين وزن 039/0 و ميانگين رتبه 36/2 بوده است
جدول 1. ميانگين وزن و رتبه شاخص‌هاي عملكردي دانشگاه در حوزه مالي اداري
خلاصه تجزيه و تحليل عوامل داخلي (IFAS) در حوزه مالي ادارينقاط قوت در حوزه مالي اداري: نسبت پست‌هاي بلاتصدي هيأت علمي با وزن 185/0، رتبه 12/3 ، نسبت كلاس‌هاي آموزش ضمن خدمت كاركنان اداري با وزن 183/0، رتبه 52/2 ، نسبت كاركنان اداري با مدرك ليسانس و بالاتر به كل كاركنان اداري با وزن 096/0 و رتبه 80/2 ، نسبت كاركنان اداري شاغل در پست‌هاي تخصصي با وزن 088/0 و با رتبه 30/3 ، نسبت پست‌هاي مصوب هيات علمي به كل هيات علمي با وزن 088/0 و رتبه 96/2 ، نسبت پرسنل استفاده كننده از بيمه‌هاي تكميلي به كل كاركنان با وزن 076/0 و رتبه 00/3 مي‌باشند .
نقاط ضعف در حوزه مالي اداري: نسبت رايانه‌هاي متصل به اينترنت به كل دانشجويان و پرسنل با وزن 074/0، رتبه 34/2 ، نسبت كاركنان اداري به كل دانشجويان با وزن 074/0، رتبه 02/3 ،سرانه رايانه اعضائ هيات علمي با وزن 064/0 و رتبه 64/2 ، نسبت اعضائ هيات علمي منفك شده از دانشگاه با وزن 072/0و رتبه 763/2 محسوب مي‌شوند. با توجه به جمع امتياز‌ها (850/2)، به طور كلي مي‌توان گفت واكنش دانشگاه نسبت به نقاط قوت و ضعف در حوزه مالي اداري اندكي كمتر از متوسط بوده است (جدول 2).
جدول 2. خلاصه تجزيه و تحليل عوامل داخلي (IFAS) در حوزه مالي اداري
متغییر های کمی جهت شناسایی وضع موجود حوزه مالی / اداری دانشگاه درصد عملكرد واحد بر اساس پيش بيني بودجه
نمودار شماره یک
درصد نسبت كاركنان آموزش ديده به كل كاركنان
نمودار شماره دو
نسبت پرسنل استفاده كننده از بيمه‌هاي تكميلي به كل كاركنان
نمودار شماره سه
نسبت كاركنان اداري دريافت كننده وام به كل متقاضيان مشمول
نمودار شماره چهار
تعداد ساعات كلاس‌هاي آموزش ضمن خدمت کارکنان
نمودار شماره پنج
تعداد كاركنان اداري با مدرك لیسانس و بالاتر
نمودار شماره شش
عوامل محيطي مؤثر بر عملكرد دانشگاه در حوزه مالي اداريعوامل محيطي مؤثر بر عملكرد دانشگاه در حوزه مالي اداري (فرصت‌ها و تهديدهاي محيط خارجي) همراه با ميزان اهميت(وزن) و واكنش دانشگاه نسبت به عامل مزبور(رتبه) توسط 35 نفر مشخص شده است (مجموع وزن‌ها 1 و مقياس رتبه 1 تا 5 مي‌باشد). با توجه به مد محاسبه شده، از بين اين شاخص‌ها بيشترين ميزان اهميت مربوط به شاخص « ساختار و ويژگي‌هاي تكنولوژي موجود » با ميانگين وزن 033/0 و ميانگين رتبه 86/2 و كمترين ميزان اهميت مربوط به شاخص «نرخ مهاجرت» با ميانگين وزن 015/0 و ميانگين رتبه 62/2 بوده است (جدول 3).
جدول3. مد، درصد فراواني مد، ميانگين وزن و رتبه عوامل محيطي مؤثر بر عملكرد دانشگاه در حوزه مالي اداري
خلا صه تجزیه و تحلیل عوامل خارجی (EFAS) در حوزه مالی اداریعواملي كه به عنوان فرصت اولويت دارند: بودجه تخصيصي دولت به R&D با وزن 063/0 و رتبه 85/2، درآمد قابل تصرف با وزن 063/0 و رتبه 78/2، وجود افراد تسهيل كننده امور دانشگاه آزاد در بيرون دانشگاه با وزن 061/0 و رتبه 50/2، وجود زيرساخت‌هاي ارتباطي و امكانات رفاهي شهري مناسب با وزن 059/0 و رتبه 83/2، نسبت مقبوليت دانشگاه آزاد در بين موسسات آموزشي منطقه با وزن 059/0 و رتبه 82/2 و كمك‌هاي مردمي با وزن 058/0 و رتبه 86/2 ، صنعتي شدن منطقه با وزن 058/0 و رتبه 02/3 ، ميزان حمايت دولت و مجلس از دانشگاه آزاد با وزن 058/0 و رتبه 05/3 ، نرخ بهره با وزن 054/0 و رتبه 42/2 .
عواملي كه به عنوان تهديد اولويت دارند: نرخ تورم با وزن 063/0 و رتبه 57/2، رقباي داخل كشور با وزن 063/0 و رتبه 85/2، درصد بيكاري با وزن 062/0 و رتبه 29/2، رقباي خارج از كشور با وزن 061/0 و رتبه 050/3 و کسری بودجه با وزن 057/0 و رتبه 76/2 ، احزاب سياسي با وزن 055/0 و رتبه 65/2 ، قيمت نفت با وزن 054/0 و رتبه 46/2 ، مشكلات عمومي جامعه با وزن 0524/0 و رتبه 33/2 . با توجه به جمع امتياز‌ها (716/2)، به طور كلي واكنش دانشگاه نسبت به عواملي كه به عنوان فرصت و تهديد در حوزه مالي اداري اولويت دارند، اندکی كمتر از متوسط بوده است (جدول 4)
جدول 4. خلاصه تجزیه و تحلیل عوامل خارجی (EFAS) در حوزه مالی اداری
بخش مالی- اداریجدول 5: فرم تعيين اهداف در بخش مالی- اداری
جدول 6: تجزیه و تحلیل SWOT در حوزه مالی- اداری
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات:دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از ساختار های قوی و موثر در کشور، بهره وری خود را نشان داده است. در شرایط امروزی، دانشگاه آزاد اسلامی بایستی جهت ایفای نقش در محیط های داخلی و خارجی به تدوین یک برنامه استراتژیک بپردازد. در اینجا به ارائه مجموعه پیشنهادهای جهت کیفی کردن فعالیتهای بخش مالی و اداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد پرداخته می شود.
1- بالا بردن شاخص مدرک بین کارکنان موجود.
2- اسثفاده از نیروهای زن توانمند در حوزه ی مالی و اداری.
3- استفاده از بیمه های تکمیلی مناسب برای همه نیروها.
4- فراهم کردن کلاس های آموزشی ضمن خدمت مناسب برای همه کارکنان.
5- قرار دادن نیرو های متخصص برای پست ها.
6- تخصیص وام های مناسب برای همه نیرو ها جهت تامین زندگی آن ه.ا
7- بالا بردن سطح رفاه عوامل با اتخاذ سیاست های مناسب.
8- تقسیم و تفکیک وظایف بین همه نیروها متناسب با مدرک و توان آن ها.
9- توجه کردن به ارائه خدمات به موقع و مناسب برای همه نیروها.
دریافت جداول - نمودارها :
دریافت
كلام اول 
موضوع: مقالات كنفرانس هاي داخلي
نويسنده: 
تاريخ: 12 دي 1389
بازديدها: 2170
