عنوان مقاله : بررسي تاثير استقرار "صنايع انرژي بر" بر وضعيت اقتصادي شهرستان لامرد
دكتر سيد احمد هاشمي (دانشگاه آزاد اسلامي واحد لامرد)
محمود خاتمي (دانشجوی كارشناسی ارشد جامعه شناسي)
چكيده
اين مقاله بر آن بوده است تا تاثيرات اقتصادي استقرار صنايع انرژي بر را در شهرستان لامرد مورد بررسي قرار دهد. تحقيق مذكور با استفاده از روش توصيفي، پيمايشي از جامعه آماري شهرستان لامرد (مردم عادي، كارشناسان ارشد و بالاتر و مسئولين) و با حجم نمونه 382نفرانجام گرفته ، كه بوسيله پرسشنامه محقق ساخته و با استفاده از روش هاي آماري پارامتري و ناپارامتري بوسيله نرم افزار spss نتايج داده ها مورد تحليل قرار گرفته است.يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه استقرار صنايع انرژي بر در شهرستان لامرد تاثيرات شگرفي ايجاد خواهد كرد.نتايج تحقيق حاكي از آن است كه بين استقرار صنايع انرژي بر و اشتغال زايي،گرايش به شغل دوم،رونق بازار وگسترش صنايع پايين دستي رابطه مثبت و معناداري وجود دارد.
كليد واژه ها :
صنايع انرژي بر،اشتغال زايي ، صنايع پايين دستي،رونق بازار
مقدمه
تجارب كشورهاي صنعتي و ممالك كشورهاي در حال رشد حاكي از آن است كه ايجاد مراكز صنعتي نقش قابل توجهي در توسعه اقتصادي در سطح ملي،منطقه اي و محلي ايفا مي كند.كه اگر با شالوده هاي طبيعي،اقتصادي و اجتماعي همخواني و هماهنگي داشته باشد،موجب تحولات مثبت و در غير اين صورت پيامد هاي منفي را به دنبال خواهد داشت.در عصر حاضر،صنعت نقش انكار ناپذيري در وضعيت اقتصادي،اجتماعي،فرهنگ و پيشرفت جوامع دارد.در تمام كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه مناطق ويژه صنعتي وجود دارد كه صنعت و تكنولوژي در آنجا متمركز شده است و از اهميت ويژه اي برخوردار است.اين مكان ها با توجه به مطالعات گسترده و دقيق منطقه انتخاب مي شوند.در ايران نيز از اوايل قرن گذشته تا كنون احداث قطب هاي صنعتي مورد توجه قرار گرفته است.مراكز صنعتي مانند منطقه صنعتي اراك،كارخانجات ماشين سازي و تراكتور سازي تبريز،كارخانجات اصفهان و منطقه پارس جنوبي عسلويه نمونه هايي از مراكز صنعتي مي باشند. در چند سال گذشته نيز وزارت صنايع و معادن به منظور توسعه صنايع طرح مكان يابي براي صنايع انرژي بر را در سال 1385در دستور كار خويش قرار داد كه از بين گزينه هاي مختلف منطقه كوشكنار در پارسيان و لامرددر فارس توسط كارشناسان مكان يابي و مورد تاييد قرار گرفت. (توسعه صنايع انرژي بر راهي براي توسعه اقتصادي1387ص11)اجراي طرح فوق توسط دولت اهداف مختلفي را دنبال مي كند.افزايش توان توليد ملي،اشتغال،رفاه اجتماعي،توسعه منطقه اي،تقويت امنيت ملي و....از جمله اين اهداف مي باشد. پيشينه تحقيق حكايت از پيامدهاي مثبت و منفي استقرار صنايع در توسعه اقتصادي مناطق مختلف دارد در اينجا پاره اي از تحقيقات انجام گرفته مورد بررسي قرار مي گيرد.
زماني(1380)در پايان نامه خود تحت عنوان"اثر فعاليت هاي صنعتي بر توسعه شهر اهواز"به اين نتيجه رسيده است كه استقرار صنايع در جوار شهر اهواز يكي از دلايل افزايش جمعيت و توسعه شهر در جهات مختلف جغرافيايي بوده است كه اين امر مشكلاتي را براي شهر فراهم آورده است.
تركي باغبادراني(1375)در پايان نامه خود با عنوان"بررسي تاثير صنعت بر ساختارهاي اجتماعي، اقتصادي شهرستان لنجان"پژوهشي علمي انجام داده است.تحقيق مذكور از روش پيمايشي،تطبيقي در دو جامعه آماري صنعتي(لنجان)و غير صنعتي(فريدون) و با استفاده از پرسشنامه كتبي انجام شده،كه از ميان فرضيات وي،افزايش ميزان تحصيلات ،گرايش به شغل دوم و افزايش ميل مهاجرت در سطح معناداري به اثبات رسيده است.
غلامي(1388)در تحقيقي جامع با عنوان تبيين پيامدهاي استقرار شهرك هاي صنعتي در توسعه منطقه اي (مناطق روستايي) نمونه موردي:شهرك هاي صنعتي شهرستان لامرد"به بررسي تاثيرات شهرك هاي صنعتي بر مناطق روستايي همجوار در شهرك ها پرداخته كه نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه شهرك هاي صنعتي شهرستان لامرد(نيرايي و زنگنه)هيچ گونه تاثيري در تثبيت جمعيت روستايي محدوده خود نداشته است.شهرك هاي مذكور نتوانسته اند به اهداف مد نظر در تاسيس شركت هاي صنعتي دست يابد و به عنوان عاملي اثر گذار در توسعه منطقه اي محسوب گردد.جمع بندي تحقيق فوق حاكي از اين است كه هر چند استقرار شهرك هاي صنعتي شهرستان لامرد نتوانسته است تا امروز اثرات خود را در پهنه منطقه اي استوار سازد،اما اين امر با تغييراتي در مكانيسم سرمايه گذاري آن و ايجاد تسهيلات لازم به روستاييان مي تواند اثرات مفيدي را در پهنه منطقه اي به همراه داشته باشند و اثرات توسعه در ابعاد اجتماعي،اقتصادي و كالبدي فضايي در سطح سكونت گاه هاي محدود،شهرك هاي صنعتي هويدا گردد
احمدي(1374)در پايان نامه خود تحت عنوان"صنعتي شدن و تحولات شهر و شهرنشيني شازند"با توجه به استقرار صنايع پالايشگاه و پتروشيمي در شهر مذكور فرضيه هاي پژوهش خود را مورد بررسي قرار داده است.كه پس از مورد آزمون قرار گرفتن فرضيات نتايج بررسي ها نشان داده است كه اين صنايع در تحولات اجتماعي و اقتصادي شهر شازند تاثير به سزايي داشته است ولي به علت نو پا بودن صنايع تحولات كالبدي-فضايي آن به طور كامل محسوس نمي باشد.
مقاله حاضر نيز با توجه به يافته هاي پيشين كه استقرار صنايع مي تواند پيامدهاي مثبت و منفي زيادي را به دنبال داشته باشد،به دنبال بررسي اين موضوع است كه استقرار صنايع انرژي بر به عنوان متغير مستقل بر وضعيت اقتصادي مردم به عنوان متغير هاي وابسته چه تاثيراتي خواهد داشت.
فرضيه هاي تحقيق:
1- استقرار" صنايع انرژي بر" باعث افزايش اشتغال زايي مي شود.
2- استقرار" صنايع انرژي بر" باعث رونق بازار مي گردد.
3- استقرار" صنايع انرژي بر " صنايع پايين دستي را در منطقه گسترش مي دهد.
روش تحقيق
در اين تحقيق از "پيمايش"به عنوان يكي از رايج ترين تكنيك هاي تحقيق استفاده شده است.پيمايش،روشي براي گردآوري داده ها است كه در آن از گروه هاي معيني از افراد خواسته مي شود به تعدادي پرسش مشخص كه براي همه افراد يكسان است پاسخ دهند و اين پاسخ ها مجموعه اطلاعات تحقيق را تشكيل مي دهند. (نايبي، مترجم،1381،ص196) جامعه آماري اين پژوهش شامل كليه مسئولين ادارات،كارشناسان ارشد و بالاتر و مردم شهرستان لامرد مي باشد كه تعداد آن 75000نفربرآورد شده است. شيوه نمونه گيري و حجم نمونه در اين پژوهش از مسئولين ادارات و كارشناسان به شيوه سرشماري اطلاعات جمع آوري گرديده است و مردم عادي نيز با توجه به گستردگي شهرستان و جمعيت زياد بر اساس جدول مورگان-كرجي حجم نمونه 382 نفر برآورد گرديده است
ابزار تحقيق
در اين تحقيق به منظور جمع آوري اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده كه شامل 30 پرسش بر اساس مقياس ليكرت رتبه بندي شده است و ارزش پنج براي خيلي زياد،چهار براي زياد،سه براي متوسط،دو براي كم و يك براي خيلي كم و برعكس در نظر گرفته شده است.
روشهاي آماري مورد استفاده در پژوهش
از آمار توصيفي به منظور تحليل كيفي اطلاعات عمومي بدست آمده از سؤالات بخش اول پرسشنامه از فراواني، درصد فراوانی و نمودار آن، ميانگين، ميانه، مد و چولگی استفاده شده است.
از آمار استنباطي نيز با استفاده از آزمون ناپارامتری خی دو جهت بررسی فرضیات استفاده شده است. یکی از موارد استفاده از این آزمون، بررسی برابری نسبتها می باشد. از این آزمون برای بررسی معنيدار بودنِ تفاوت بين سطوح مختلف دیدگاه ها (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) بهره گرفته شده است.
همچنین با استفاده از آزمون t تک نمونه ای در سطح معناداریِ 5 درصد، فرضيههاي پژوهش آزمون ميشود. از این آزمون برای مقایسه ی مقدار میانگین واقعی جامعه با یک مقدار ثابت استفاده می شود. در این پژوهش، مقدار ثابت را برابر 3 که معادل گزینه متوسط می باشد در نظر گرفته شده است. به منظور تجزيه و تحليل داده ها و انجام آزمونهاي آماري بالا از نرم افزار SPSS استفاده ميشود.
بررسي فرضیه ها تحقیق
به منظور بررسي فرضيه هاي تحقيق، نمودارهای درصد فراوانی و شاخصهای آماری (میانگین، میانه، مد و چولگی) برای هر یک از سؤالاتِ مربوط به فرضیات، محاسبه شده و همچنین با استفاده از آزمون ناپارامتری خی دو، تفاوت بین دیدگاه ها، و با آزمون پارامتریِ tی تک نمونه ای، این که گرایش دیدگاه ها به چه سمتی بوده اند، مشخص شده است.
فرضیه اول : استقرار « صنایع انرژی بر» باعث افزایش اشتغال زایی می شود.
با توجه به نمودارها و نتایج بدست آمده در جدول فوق، کلیه مقادیر چولگی، قابل ملاحظه و منفی می¬باشند که این بیانگر آنست که گرایش دیدگاه¬ها به سمت راست یعنی گزینه¬های بالای متوسط (زیاد و خیلی زیاد) می¬باشد. همچنین از جمع بندی داده¬های بدست آمده از کلیه¬ی سؤالاتِ مربوط به این فرضیه نیز همین نتیجه حاصل می¬شود.
آزمون خی دو
حال با بکارگیری آزمونخي دو، معنيدار بودنِ تفاوت بين سطوح مختلف دیدگاه¬ها بررسي ميگردد. در اين آزمون، فرضيههاي آماري به صورت زير ميباشند:
H0 : نسبت پاسخها در سطوح مختلف يكسان است.
H1 : نسبت پاسخها در سطوح مختلف يكسان نیست.
با توجه به اين كه معناداریِ محاسبه شده (000/0) كمتر از سطح معنيداریِ 05/0 است، لذا در اين سطح، H0 رد ميشود و اين بدان معني است كه بين سطوح مختلف تفاوت معنيدار وجود دارد به طوري كه با توجه به توزيع فراواني، گرایش دیدگاهها به سمت سطح زیاد است.
ملاحظه می¬شود که مقدار بدست آمده برای آماره، از عدد جدول بیشتر بوده و همچنین معناداری بدست آمده (0.000) از 0.05 کمتر می¬باشد، بنابراین فرض صفر آماری رد می¬شود. این بیانگر آنست که میانگین بیشتر از 3 (متوسط) بوده و بنابراین گرایش دیدگاه¬ها به سمت گزینه¬های بالای متوسط (زیاد و خیلی زیاد) می¬باشد.
بنابراین فرضیه دوم تأیید شده و می¬توان اینگونه نتیجه گرفت که بر اساس دیدگاه پاسخگویان:
استقرار « صنایع انرژی بر» باعث رونق بازار می گردد.
فرضیه سوم : استقرار « صنایع انرژی بر» صنایع پایین دستی را در منطقه گسترش مي دهد.
با توجه به نمودارها و نتایج بدست آمده در جدول فوق، کلیه مقادیر چولگی، قابل ملاحظه و منفی می¬باشند که این بیانگر آنست که گرایش دیدگاه¬ها به سمت راست یعنی گزینه¬های بالای متوسط (زیاد و خیلی زیاد) می¬باشد. همچنین از جمع بندی داده¬های بدست آمده از کلیه¬ی سؤالاتِ مربوط به این فرضیه نیز همین نتیجه حاصل می¬شود.
آزمون خی دو
حال با بکارگیری آزمونخي دو، معنيدار بودنِ تفاوت بين سطوح مختلف دیدگاه¬ها بررسي ميگردد. در اين آزمون، فرضيههاي آماري به صورت زير ميباشند:
H0 : نسبت پاسخها در سطوح مختلف يكسان است.
H1 : نسبت پاسخها در سطوح مختلف يكسان نیست.
با توجه به اين كه معناداریِ محاسبه شده (000/0) كمتر از سطح معنيداری 05/0= α است، لذا در اين سطح، H0 رد ميشود و اين بدان معني است كه بين سطوح مختلف دیدگاهها تفاوت معنيدار وجود دارد به طوري كه با توجه به توزيع فراواني، گرایش دیدگاهها به سمت زیاد است.
ملاحظه می¬شود که مقدار بدست آمده برای آماره، از عدد جدول بیشتر بوده و همچنین معناداری بدست آمده (0.000) از 0.05 کمتر می¬باشد، بنابراین فرض صفر آماری رد می¬شود. این بیانگر آنست که میانگین بیشتر از 3 (متوسط) بوده و بنابراین گرایش دیدگاه¬ها به سمت گزینه¬های بالای متوسط (زیاد و خیلی زیاد) می¬باشد.
بنابراین فرضیه سوم تأیید شده و می¬توان اینگونه نتیجه گرفت که بر اساس دیدگاه پاسخگویان:
استقرار « صنایع انرژی بر» صنایع پایین دستی را در منطقه گسترش مي دهد.
نتيجه گيري
با توجه به يافته هاي اين پژوهش و ساير پژوهش ها نتيجه گرفته مي شود:
الف- استقرار" صنايع انرژي بر" باعث افزايش اشتغال زايي مي شود. نتيجه اين تحقيق با يافته هاي : زماني(1380)و تركي باغبادراني(1375) يكسان بوده و با يافته هاي غلامي(1388) يكسان نمي باشد
اشتغال زايي مي تواند پيامدهاي بسيار مثبتي در زندگي اقتصادي و اجتماعي افراد داشته باشد.كه برخي از مهم ترين آثار آن عبارت اند از:
1-كاهش فقر 2 - رضايت شغلي 3- افزايش ميزان ماندگاري در شهر و روستا4- برخورداري از انواع بيمه ها 5- افزايش نرخ پس انداز 6- افزايش عرضه كالري روزانه.
ب- استقرار" صنايع انرژي بر" باعث رونق بازار مي گردد. نتيجه اين تحقيق با يافته هاي : زماني(1380)و تركي باغبادراني(1375) يكسان مي باشد.
انتظار مي رود پس از استقرارصنايع انرژي بر در تمامي فعاليت هاي اقتصادي اعم از بخش توليد،توزيع و خدمات تغييرات شگرفي به وجود آمده و بازار رونق پذيرد در زير به بخشي از فعاليت ها اشاره مي شود.
فعاليت هاي توليدي، توزيعي و خدماتي طيف وسيعي را شامل مي شود و پروژه هاي مختلفي را در اين زمينه مي توان تعريف كرد . تمام اين پروژه ها در حيطه فعاليت هاي بخش خصوصي قرار مي گيرند كه مي تواند شامل موارد زير باشد: 1-ايجاد هتل2-ايجاد اقامتگاه هاي توريستي3-ايجاد استاديوم هاي ورزشي4-ايجاد باشگاه هاي ورزشي5-ايجاد مراكز برگزاري همايش و سمينار 6-ايجاد شهر بازي7-توسعه منازل مسكوني و سازماني8-توسعه راه ها 9- خدمات فني 10- خدمات بهداشتي 11- گسترش تعاوني ها
پ- استقرار" صنايع انرژي بر " صنايع پايين دستي را در منطقه گسترش مي دهد. نتيجه اين تحقيق با يافته هاي : ايرواني(1378)، تركي باغبادراني(1375) يكسان مي باشد.
پس از استقرار صنايع بالا دستي صنايع پايين دستي در حوزه نفت و گاز توسعه خواهد يافت بعضي از صنايع پايين دستي عبارتند از: 1-صنايع لاستيك 2-صنايع پلاستيك 3-صنايع رنگ 4-صنايع رزين 5-صنايع توليد الياف مصنوعي 6-صنايع چوب 7-صنايع توليد مواد تعاوني نساجي و رنگ هاي نساجي 8-صنايع توليد روغن هاي صنعتي و موتور 9-صنايع توليد سموم سنتز و فرمولاسيون 10-صنايع توليد پودرهاي قالبگيري 11-صنايع شوينده هاي بهداشتي و...
كلام اول 
موضوع: مقالات كنفرانس هاي داخلي
نويسنده: 
تاريخ: 3 دي 1389
بازديدها: 3968
