بررسی عوامل موثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان
دكتر سيد احمد هاشمي
داریوش حیاتی
چکیدهدر روان شناسی،انگیزش به شروع، جهت و شدت رفتار اطلاق می شود.انگیزش یک وضعیت پویا و موقتی است که بایستی از شخصیت یا هیجان تفکیک گردد.انگیزش، تمایل و علاقه به انجام چیزی است.یک شخص با انگیزش می تواند برخوردار از اهداف کوتاه مدت و یا بلند مدت باشد.
انگیزش حالتی است که تمایل به انجام عملی خاص را در فرد به وجود می آورد، چنین حالتی ممکن است حالت محرومیت (مثل گرسنگی)یا یک نظام ارزشی خاص، و یا یک اعتقاد عمیق مذهبی باشد.انگیزش می تواند به عنوان نیرویی جهت دهنده و پشتیبان در تمامی اعمال انسان در نظر گرفته شود.تمایلات و نیازهای افراد، تأثیری قوی و شگرف بر روی جهت رفتار دارد؛ اين تأثير پذيري، اشکال مختلفی از انگیزش از جمله انگیزش بیرونی،انگیزش درونی، انگیزش فیزیولوژیکی و انگیزش پیشرفت را بوجود مي آورد. اين مقاله با يك رويكرد توصيفي – تحليلي به بررسي مولفه انگيزش و عوامل موثر برآن مي پردازند. لذا با توجه به نکات فوق و تأثیری که انگیزش پیشرفت تحصیلی می تواند در رفتار داشته باشد. اين مقاله در پي آن است كه انگيزش، انواع آن، عوامل موثر بر آن و راهكارهايي را براي تقويت آن ارائه دهد.
واژگان کلیدی:عوامل مؤثر،انگیزش،پیشرفت تحصیلی،عملکرد،تمایل
مقدمهبرای اولین بار بحث انگيزش پيشرفت، به صورت علمی و تحت عنوان نیاز، توسط موری مطرح شد(بهرامی،1383).او برای انسان چندین نیاز را مطرح کرد که برخی زیستی و برخی روانی هستند.انگیزش پیشرفت یک نیاز اجتماعی است و عبارت از غلبه کردن بر موانع، رسیدن به استانداردهای عالی،رقابت با دیگران و پیشی گرفتن از آنها مي باشد (دارابی،1380). انگیزش پیشرفت،یک ویژگی شخصیتی است که افراد از جهت آن با هم متفاوتند و بر اساس آن می توان رفتارهای خاصی را پیش بینی کرد.انگیزش پیشرفت،گرایشی برای پیشی گرفتن بر دیگران در جهت پیشرفت با توجه به ملاک های مشخص و تلاش برای کسب موفقیت مي باشد.(شکر کن و باقری،1373).گیج و برلاینر (1984)انگیزش پیشرفت را به صورت یک میل یا علاقه به موفقیت کلی یا موفقیت در یک زمینه فعالیت خاص تعریف کرده اند.پژوهش های انجام شده در زمینه¬ي انگیزش پیشرفت نشان داده اند که افراد از لحاظ این نیاز تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند.بعضی افراد دارای انگیزش سطح بالایی هستند و در رقابت با دیگران در کارهای خود برای کسب موفقیت تلاش زيادي مي كنند. بعضی دیگر انگیزش چندانی به پیشرفت و موفقیت ندارند و از ترس شکست، آماده خطر کردن برای موفقیت نیستند(به نقل از سیف،1385).
انگیزش پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از پیش نیازهای اساسی یادگیری در نظر گرفته می شود و تأثیر فراوانی بر عملکرد افراد دارد.به اعتقاد بسیاری از روان شناسان و مربیان همانند بلوم و واینر (1972) یکی از عوامل اساسی پیشرفت در کلاس درس عامل انگیزش است و اغلب مربیان به احتمال قوی با نظر بیوگلسکی موافقند که انگیزش، عامل اساسی پیشرفت تحصیلی می باشد.
روان شناسان، انگیزه پیشرفت تحصیلی و موفقیت را جزو انگیزه های اکتسابی آدمی دانسته اند.مک کللند و همکاران(1961) بیش از سایرین مفهوم انگیزش پیشرفت را مورد بررسی قرار داده اند.از نظر آنها انگیزش پیشرفت زمانی مطرح می شود که شخص در فعالیت خود معیار ممتازی را الگو قرار می دهد و در پي موفقیت باشد.تحقیقات نشان می دهد که هر چه شدت انگیزش پیشرفت بیشتر باشد به همان اندازه موفقیت فرد افزایش خواهد یافت(به نقل از امیر افشاری،1380).
انگیزش پیشرفت تحصیلی باعث تأثیر گذاری بر شیوه اجرای یک تکلیف درسی و نشان دادن تمایلات در شایستگی یادگیری می شود(هاراکیویز،بارون،کارترز،لتو و اليوت،( 1997).سائق های فیزیولوژیکی پایه،رفتار طبیعی ما را در محیط های گوناگون تحت تأثیر قرار می دهند.بسیاری از اهداف ما بر پایه مشوق ها استوار است و دامنه آن می تواند از گرسنگی تا نیاز به عشق و روابط جنسی پخته در نوسان باشد.دامنه انگیزش پیشرفت تحصیلی می تواند از نیازهای بیولوژیکی تا ارضای تمایلات خلاق و دستیابی به موفقیت در رقابت های مخاطره آمیز تغییر یابد.انگیزش به دلیل تأثیر گذاری روزمره¬ي ما از نقشی حیاتی برخوردار است.تمامی رفتار،اعمال،افکار و باورهای ما تحت تأثیر نیروی درونی انگيزش قرار دارد.
افراد دارای نياز پیشرفت زیاد به هیجان های گرایشی مثل امید،غرور و خشنودی پیش بینانه، پاسخ می دهند؛در حالی که افراد دارای نیاز پیشرفت کم بیشتر به هیجان های اجتنابی مثل اضطراب،حالت تدافعی و ترس از شکست پاسخ می دهند(ریو،2005،ترجمه سیدمحمدی،1385). با توجه به مباحث گفته شده، اهميت مقوله انگيزش پيشرفت تحصيلي در تأثير بر رفتار آشكار مي باشد. لذا اين مقاله اين موضوع را از جنبه هاي مختلف مورد بررسي قرار مي دهد.
كلام اول 
موضوع: مقالات كنفرانس هاي داخلي
نويسنده: 
تاريخ: 4 شهريور 1390
بازديدها: 9088
